Kategoria: postępowanie cywilne

Księgi wieczyste

Sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym

Nakaz zapłaty to orzeczenie sądowe wydane w sprawie cywilnej.  Nakazy zapłaty wydawane są w ramach różnego rodzaju postępowań, w szczególności w ramach postępowania upominawczego oraz postępowania nakazowego. Powyższe rozróżnienie jest niezwykle istotne, jako że każdy z trybów może przewidywać inne przesłanki do wydania samego nakazu zapłaty, inny środek jego zaskarżenia oraz odmienne skutki jego wniesienia.

Kiedy sąd wyda nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym

Wydanie nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym dotyczy jedynie tych spraw, w których dochodzone jest roszczenie pieniężne bądź też świadczenie innych rzeczy zamiennych, a jednocześnie nie zachodzi żadna z negatywnych przesłanek do wydania takiego rozstrzygnięcia, mianowicie roszczenie nie jest oczywiście bezzasadne; twierdzenia co do faktów przytoczone w pozwie nie budzą wątpliwości; zaspokojenie roszczenia nie zależy od świadczenia wzajemnego.

Możliwość wydania nakazu zapłaty w trybie postępowania upominawczego zarezerwowana została zatem przede wszystkim w mniej skomplikowanych sprawach o zapłatę roszczeń pieniężnych. W praktyce poprzez nakazy zapłaty wydawane w postępowaniu upominawczym przedsiębiorcy często dochodzą roszczeń o zapłatę za usługi masowo świadczone klientom, np. z zakresu telekomunikacji czy też transportu.

Istotą bowiem postępowania upominawczego jest wydanie nakazu zapłaty na posiedzeniu niejawnym, bez udziału stron, przy jednoczesnym założeniu, że pozwany który otrzymał nakaz, uznając za zasadne jego wydanie, nie będzie się odwoływał i sprawę uda się rozstrzygnąć bez konieczności przeprowadzania postępowania dowodowego na rozprawie, co pozwoli zaoszczędzić sądowi oraz stronom czas i koszty.

Sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym

Nie w każdej sprawie zakończonej wydaniem nakazu zapłaty pozwany godzi się z rozstrzygnięciem oraz twierdzeniami zawartymi w pozwie, który mu został doręczony jednocześnie z nakazem.  W takiej sytuacji istnieje możliwość zaskarżenia nakazu zapłaty poprzez wniesienie sprzeciwu w zakreślonym terminie. Powyższe jest niezmiernie istotne, jako że nakaz zapłaty, od którego nie wniesiono sprzeciwu lub sprzeciw wniesiono, jednak po terminie, ma skutki prawomocnego wyroku. Oznacza to, że prawomocny nakaz zapłaty zaopatrzony w klauzulę wykonalności nadaje się do skierowania do egzekucji komorniczej.

Termin na wniesienie sprzeciwu

Wydając nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym zawsze umieszcza się w jego treści sentencję, zgodnie z którą nakazuje się pozwanemu, aby w terminie oznaczonym w nakazie zaspokoił roszczenie w całości wraz z kosztami albo wniósł środek zaskarżenia.

Termin na zaskarżenie nakazu zapłaty jest przy tym różny w zależności od tego, w jakie miejsce doręcza się nakaz. Termin wynosi bowiem:

– dwa tygodnie od dnia doręczenia nakazu w przypadku nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym, gdy doręczenie nakazu pozwanemu ma mieć miejsce w kraju;

– miesiąc od dnia doręczenia nakazu w przypadku nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym, gdy doręczenie nakazu pozwanemu ma mieć miejsce poza granicami kraju na terytorium Unii Europejskiej;

– trzy miesiące od dnia doręczenia nakazu, w przypadku gdy doręczenie nakazu ma mieć miejsce poza terytorium Unii Europejskiej.

W praktyce najczęściej występującym terminem na wniesienie sprzeciwu od nakazu zapłaty jest termin dwóch tygodni.

Jak napisać sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym

Sprzeciw od nakazu zapłaty jest przede wszystkim pismem procesowym w rozumieniu art. 126 par.1 Kodeksu postępowania cywilnego. W związku z powyższym powinien zawierać oznaczenie sądu, do którego jest skierowany; imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników; oznaczenie rodzaju pisma; osnowę wniosku lub oświadczenia; w przypadku gdy jest to konieczne do rozstrzygnięcia co do wniosku lub oświadczenia – wskazanie faktów, na których strona opiera swój wniosek lub oświadczenie, oraz wskazanie dowodu na wykazanie każdego z tych faktów; podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika; wymienienie załączników. Sprzeciw oraz załączniki do niego składa się do sądu z odpisami dla strony przeciwnej.

Dodatkowo w sprzeciwie należy wskazać, czy pozwany zaskarża nakaz w całości czy w części oraz przedstawić zarzuty, które pod rygorem ich utraty należy zgłosić przed wdaniem się w spór co do istoty sprawy (np. zarzut braku właściwości miejscowej sądu, który wydał zaskarżony nakaz zapłaty). Sprzeciw wnosi się do sądu, który wydał nakaz zapłaty.

Co istotne, nakaz zapłaty doręcza się pozwanemu razem z odpisem pozwu, z odpisami załączników do pozwu oraz pouczeniem o terminie i sposobie zaskarżenia nakazu oraz skutkach jego niezaskarżenia. Pozwany otrzymując nakaz zapłaty, otrzymuje zatem pełną dokumentację pozwalającą odnieść się do treści powództwa.

Opłata od sprzeciwu od nakazu zapłaty

Sprzeciw od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym jest wolny od opłat, co oznacza, że nie trzeba do niego uiszczać jakiejkolwiek opłaty sądowej. Powyższe rozwiązanie należy ocenić pozytywnie, ponieważ zapewnia dostęp do sądu bez konieczności ewentualnego rozpoznawania wniosku o zwolnienie z kosztów sądowych pozwanego, który nie jest w stanie ich ponieść bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny lub gdy ich poniesienie narazi go na taki uszczerbek.

Skutki wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty

Nakaz zapłaty w zakresie zaskarżonym sprzeciwem traci moc. Sprzeciw jednego tylko ze współpozwanych o to samo roszczenie oraz co do jednego lub niektórych uwzględnionych roszczeń powoduje utratę mocy nakazu jedynie co do nich. W zakresie niezaskarżonym nakaz zapłaty ma skutki prawomocnego wyroku. To dlatego tak istotne jest, aby w treści sprzeciwu określić zakres zaskarżenia, tj. czy nakaz zaskarża się w całości, czy też w części.

Po utracie mocy przez nakaz zapłaty sąd co do zasady rozpoznaje sprawę według przepisów ogólnych lub w postępowaniu odrębnym właściwym dla danej sprawy. Pozew jest wiec kierowany do rozpoznania na rozprawę, gdzie po przeprowadzeniu postępowania dowodowego

alimenty na dorosłe dziecko

Gdzie i jak sprawdzić czy dług jest przedawniony

Przedawnienie roszczeń to jedno z kluczowych zagadnień nie tylko w obrocie gospodarczym, ale również w bieżących sprawach życia codziennego. Ograniczona czasowo możliwość dochodzenia i egzekucji zasądzonych roszczeń z jednej strony wpływa na przewidywalność obrotu prawnego, usuwając stan niepewności po stronie dłużników, z drugiej strony ma na celu mobilizację wierzycieli w dochodzeniu swych praw. Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje w zakresie przedawnionych długów.

Przedawniony dług

Kiedy dług jest przedawniony? To pierwsze pytanie, jakie zadają sobie zarówno wierzyciele, jak i dłużnicy. Zatem gdzie sprawdzić czy dług jest przedawniony? W zakresie zobowiązań cywilnych – a o takich mowa w niniejszym wpisie – decydują o tym przepisy ustawy Kodeks cywilny. Kluczowy w powyższym zakresie jest art.118 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym termin przedawnienia wynosi obecnie sześć lat (wcześniej wynosił lat dziesięć), a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Powołany przepis od razu czyni jednak zastrzeżenie, że przepis szczególny może przewidywać inny termin przedawnienia. Tak jest np. przy niektórych umowach uregulowanych również w Kodeksie cywilnym.

Jak sprawdzić, czy dług jest przedawniony

Znajomość okresu przedawnienia to nie wszystko. Kluczowe jest bowiem pytanie, od którego momentu biegnie termin przedawnienia. Zgodnie z art. 120 Kodeksu cywilnego bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Wymagalność roszczenia zachodzi w sytuacji, gdy dłużnik ma obowiązek jego spełnienia. Data wymagalności roszczenia oznaczana jest np. na fakturach poprzez termin płatności. Od dnia następnego po upływie terminu płatności roszczenie z faktury staje się bowiem wymagalne. Nie zawsze wymagalność roszczenia oznaczona jest konkretną datą. Jak bowiem wskazuje również art. 120 Kodeksu cywilnego, jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

Kiedy dług jest przedawniony

Upływ terminu przedawnienia powoduje, że dług nie powinien być zasądzony wyrokiem. Jakie są tego konsekwencje? Wierzyciel może co prawda po upływie terminu przedawnienia skierować przeciwko dłużnikowi pozew do sądu, jednakże takie roszczenie powinno zostać przez sąd oddalone, jako właśnie przedawnione. Innymi słowy, nawet zasadne roszczenie dochodzone zbyt późno nie znajdzie ochrony w sądzie. Decydujące znaczenie ma przy tym chwila złożenia pozwu.

Komornik ściąga przedawniony dług

Kwestia przedawnienia długu może pojawić się również już po wydaniu wyroku przez sąd. Długi, które zostały zasądzone przez sąd jako nieprzedawnione, mogą się bowiem przedawnić również po wydaniu wyroku. Orzeczenie sądowe nie powoduje bowiem, że zasądzony dług może być przymusowo wyegzekwowany bez żadnych ograniczeń czasowych. Wprost wskazuje na to treść art. 125 par.1 Kodeksu cywilnego, z którego jasno wynika, że roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu przedawnia się z upływem sześciu lat. Natomiast jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem trzech lat. Powyższa reguła odnosi się nie tylko do wyroków sądów państwowych, ale i do orzeczeń innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju, czy też orzeczeń sądów polubownych (czyli prywatnych), jak też do roszczeń stwierdzonych ugodami zawartymi przed ww. organami. Jeżeli zatem wierzyciel będzie zbyt długo zwlekał ze wszczęciem egzekucji komorniczej w zakresie długu zasądzonego prawomocnym wyrokiem, dłużnik może się bronić zarzutem przedawnienia również na etapie postępowania egzekucyjnego.

Na odrębne omówienie zasługują natomiast kwestie dotyczące okoliczności w zakresie zawieszenia lub przerwania biegu terminów przedawnienia, powodujące że termin przedawnienia nie biegnie lub też rozpoczyna bieg na nowo.

art 272 kk

Jak złożyć zażalenie na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności?

  • W jaki sposób dłużnik zawiadamiany jest o nadaniu klauzuli wykonalności w jego sprawie?

Na wstępie zaznaczyć należy, że nadanie przez sąd klauzuli wykonalności jest warunkiem skierowania przez wierzyciela na drogę postępowania egzekucyjnego tytułu egzekucyjnego, którym jest np. prawomocny wyrok, nakaz zapłaty, czy akt notarialny.

Postanowienie w sprawie nadania klauzuli wykonalności sąd wydaje na posiedzeniu niejawnym, bez udziału stron. Co istotne, zasadniczo tego rodzaju postanowienie sąd doręcza tylko wierzycielowi. W praktyce oznacza to, że o fakcie wydania postanowienia dłużnik dowiaduje się dopiero z zawiadomienia o wszczęciu egzekucji skierowanego przez komornika sądowego. W sytuacji, gdy dłużnikowi doręczone zostanie postanowienie o wszczęciu egzekucji komorniczej, ma on prawo w terminie tygodniowym skierować do sądu wniosek o sporządzenie uzasadnienia postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności i doręczenia postanowienia z uzasadnieniem. W ten sposób dłużnik zasięgnie informacji dotyczących okoliczności i podstaw nadania klauzuli wykonalności tytułowi egzekucyjnemu.

  • Czy na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności dłużnikowi przysługuje zażalenie?

Na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności dłużnikowi przysługuje zażalenie. Zażalenie takie dłużnik powinien skierować do sądu, w terminie:

– 7 dni od dnia doręczenia mu zawiadomienia o wszczęciu egzekucji przez komornika sądowego,

– 7 dni od dnia doręczenia mu uzasadnienia postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności, jeśli o takie uzasadnienie wnioskował.

Zażalenie jest bardzo istotnym instrumentem obrony dłużnika przed niezasadną egzekucją komorniczą, szczególnie w sytuacji, gdy dłużnik nie miał wiedzy o toczącym się postępowaniu sądowym oraz fakcie wydania wyroku, czy nakazu zapłaty. W piśmie stanowiącym zażalenie dłużnik powinien przytoczyć zarzuty przeciwko skarżonemu postanowieniu. Najczęściej stosowanym zarzutem jest zarzut nadania klauzuli wykonalności takiemu wyrokowi, czy nakazowi zapłaty, który nie był prawomocny. Brak prawomocności będzie miał miejsce wówczas, gdy orzeczenie sądu nie zostanie dłużnikowi prawidłowo doręczone. Dzieje się tak najczęściej kiedy wyrok, czy nakaz zapłaty został wysłany na niewłaściwy adres, albo wówczas, gdy dane dłużnika, jego imię bądź nazwisko, zostały zapisane wadliwie, wskutek czego nie dotarły do adresata. W takiej sytuacji, gdy dłużnik nie miał obiektywnie możliwości odebrania orzeczenia sądu, któremu następnie nadana została klauzula wykonalności, to orzeczenie to nie jest prawomocne, a okoliczność ta może prowadzić do uchylenia postanowienia o nadaniu klauzuli wykonalności. Wywiedzione zarzuty poprzeć należy stosowną dokumentacją, np. w przypadku nieprawidłowego doręczenia nakazu zapłaty z uwagi na niewłaściwy adres, takim dokumentem może być zaświadczenie o zameldowaniu, umowy z dostawcami mediów, czy korespondencja urzędowa wysyłana na właściwy adres zamieszkania.

Należy pamiętać, że złożenie zażalenia nie wstrzymuje toku egzekucji komorniczej, co w praktyce oznacza, że komornik dalej egzekwuje wynikające z tytułu wykonawczego należności. W celu uniknięcia takiej sytuacji, należy w zażaleniu zawrze

wniosek o wstrzymanie postępowania egzekucyjnego do czasu rozpoznania przez sąd przedmiotowego zażalenia.

  • Jakie orzeczenie może zapaść w wyniku rozpoznania zażalenia?

W przypadku, gdy sąd dojdzie do przekonania, że zażalenie jest zasadne, uchyla postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności i doręcza nieprawomocne orzeczenie na prawidłowy adres dłużnika. W takiej sytuacji dłużnik ma możliwość zaskarżenia orzeczenia i podniesienia merytorycznej argumentacji celem wykazania bezzasadności wytoczonego przez wierzyciela powództwa.

adw. Paulina Anuszkiewicz

Jak postąpić w sytuacji, gdy koniec terminu postępowania administracyjnego przypada na sobotę?

Jak nadać klauzulę wykonalności aktowi notarialnemu?

  • Czym jest klauzula wykonalności i w jakim celu o nią wnioskować?

Zdarzają się sytuacje, kiedy mimo istnienia prawomocnego wyroku sądowego nakazującego zapłatę, czy posiadania przez wierzyciela aktu notarialnego, z którego wynika konkretne roszczenie, dłużnik nie odpowiada na wezwania do zapłaty.

Wówczas, aby skierować sprawę do komornika sądowego, należy uprzednio zawnioskować do sądu o zaopatrzenie w klauzulę wykonalności tytułu egzekucyjnego, czyli dokumentu stwierdzającego roszczenie.

Klauzula wykonalności to tzw. akt sądowy potwierdzający, że tytuł egzekucyjny (prawomocny wyrok, nakaz zapłaty, akt notarialny) nadaje się do wykonania i dozwolonym jest prowadzenie egzekucji przeciwko dłużnikowi.

Czy można wnioskować o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu?

Warto wiedzieć, że tytuł egzekucyjny to nie tylko prawomocny wyrok sądowy, czy nakaz zapłaty, ale w niektórych przypadkach tytułem egzekucyjnym może być również akt notarialny.

Tytułem egzekucyjnym będzie taki akt notarialny, w którym:

  • dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej lub wydania rzeczy oznaczonych co do gatunku, ilościowo w akcie określonych, albo też wydania rzeczy indywidualnie oznaczonej, gdy w akcie wskazano termin wykonania obowiązku lub zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie;

  • dłużnik poddał się egzekucji i który obejmuje obowiązek zapłaty sumy pieniężnej do wysokości w akcie wprost określonej albo oznaczonej za pomocą klauzuli waloryzacyjnej, gdy w akcie wskazano zdarzenie, od którego uzależnione jest wykonanie obowiązku, jak również termin, do którego wierzyciel może wystąpić o nadanie temu aktowi klauzuli wykonalności;

  • niebędąca dłużnikiem osobistym osoba, której rzecz, wierzytelność lub prawo obciążone jest hipoteką lub zastawem, poddała się egzekucji z obciążonego przedmiotu w celu zaspokojenia wierzytelności pieniężnej przysługującej zabezpieczonemu wierzycielowi.

Akt notarialny, w którym dłużnik poddaje się egzekucji jest bardzo dobrym sposobem zabezpieczenia interesów wierzyciela. Kiedy dłużnik opóźnia się ze swoim świadczeniem, wierzyciel nie musi wytaczać procesu sądowego, lecz jedynie zawnioskować o nadanie aktowi notarialnemu klauzuli wykonalności. Takie rozwiązanie pozwala wierzycielowi zaoszczędzić czas i ograniczyć koszty dochodzenia należności.

Najczęściej oświadczenia o poddaniu się egzekucji z aktu notarialnego pojawiają się w umowach sprzedaży nieruchomości, umowach pożyczki, czy umowach najmu okazjonalnego.

  • W jaki sposób złożyć wniosek o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu?

Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności aktowi notarialnemu należy złożyć do sądu rejonowego ogólnej właściwości dłużnika, a zatem do sądu właściwego dla miejsca zamieszkania lub siedziby dłużnika. Do wniosku załączyć należy wypis aktu notarialnego oraz opłatę w wysokości 50 zł. Sąd nadaje klauzulę wykonalności na posiedzeniu niejawnym – bez udziału stron, co w praktyce oznacza, że w odpowiedzi na złożony wniosek, sąd przesyła wnioskodawcy wypis aktu zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego, sąd powinien nadać klauzulę wykonalności niezwłocznie, nie później niż w terminie 3 dni.

Po uzyskaniu klauzuli wykonalności można rozpocząć działania zmierzające do wyegzekwowania roszczenia, np. skierować sprawę do egzekucji komorniczej.

adw. Paulina Anuszkiewicz

Zobacz również: Jak złożyć zażalenie na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności?