Rękojmia po 1 stycznia 2023 r.

Tematem jednego z ostatnich wpisów były uprawnienia przysługujące nabywcom z tytułu rękojmi oraz terminom ich realizacji. W niniejszym wpisie uwaga zostanie poświęcona zmianom w ustawie Kodeks cywilny oraz ustawie z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta.

Zmiany dotyczące rękojmi obowiązujące od 1 stycznia 2023 r.

Obecnie w zakresie umów nabycia towaru zawartych po 1 stycznia 2023 r. obowiązują równolegle dwa systemy odpowiedzialności dotyczące odpowiednio:

• nabywców kupujących towary dla celów prywatnych oraz nabywców – osób  fizycznych prowadzących co prawda jednoosobową działalność gospodarczą, zarejestrowaną w CEIDG, i zawierających umowę bezpośrednio związaną z prowadzoną działalnością gospodarczą, z zastrzeżeniem jednak, że z treści tej umowy wynika, że nie ma ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o CEIDG;
• wszystkich pozostałych  pozostałych przedsiębiorców.

Zmiany dla konsumentów i nie tylko

W niniejszym wpisie uwaga zostanie poświęcona pierwszej z wymienionych grup nabywców, mianowicie konsumentom. W istocie zmodyfikowane przepisy ustawy o prawach konsumenta stosuje się jednak do dwóch grup klientów.

Po pierwsze, nowa regulacja odnosi się stricte do konsumenta, czyli osoby fizycznej dokonującej czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.

Z drugiej jednak strony przepisy zmienionej ustawy o prawach konsumenta stosuje się również do osoby fizyczną prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą, zarejestrowaną w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie ma ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Od razu trzeba wskazać, że identyfikacja takiego przedsiębiorcy jako uprawnionego z ustawy o prawach konsumenta będzie dla sprzedawcy bardzo trudna.

Uprawnienia klientów będących pozostałymi przedsiębiorcami w dalszym ciągu pozostają uregulowane w ustawie Kodeks cywilny.

Niezgodność towaru z umową

Zmodyfikowana ustawa o prawach konsumenta co do zasady przesądza o niezgodności towaru z umową w sytuacji gdy:

• towar nie odpowiada opisowi podanemu przez przedsiębiorcę w tym w zakresie rodzaju, ilości, jakości, kompletności i funkcjonalności;
• towar nie nadaje się do celów określonych przez konsumenta, o których poinformował przedsiębiorcę najpóźniej w chwili zawarcia umowy i które przedsiębiorca zaakceptował,
• towar nie nadaje się do celów, do których zazwyczaj używa się towaru tego rodzaju, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa, norm technicznych lub dobrych praktyk,
• towar nie posiada cech tego rodzaju (zwłaszcza w zakresie ilości, trwałości i bezpieczeństwa), jakie są typowe dla towaru tego rodzaju i których konsument może rozsądnie oczekiwać biorąc pod uwagę charakter towaru i składane publicznie zapewnienia przedsiębiorcy, producenta lub ich przedstawicieli w szczególności w reklamie lub na etykiecie,
• towar jest niekompletny w zakresie opakowania, akcesoriów i instrukcji, których dostarczenia konsument może rozsądnie oczekiwać,
• towar nie odpowiada próbce lub jest niezgodny z wzorem zaprezentowanym konsumentowi przed zawarciem umowy,
• towar został niewłaściwie zamontowany, jeżeli czynność ta została wykonana przez przedsiębiorcę lub na jego odpowiedzialność, albo przez kupującego, który postąpił według instrukcji otrzymanej od przedsiębiorcy.

Roszczenia konsumenta w przypadku niezgodności towaru z umową

W przypadku niezgodności towaru z umową klientowi co do zasady przysługuje prawo do:

• naprawy towaru lub wymiany na nowy, albo
• stosownej obniżki ceny lub odstąpienia od umowy (w sytuacji, gdy wada jest istotna).

Zakres czasowy odpowiedzialności sprzedawcy w związku z niezgodnością towaru z umową

Sprzedawca odpowiada za brak zgodności towaru z umową istniejący w chwili jego dostarczenia i ujawniony w ciągu 2 lat od jego dostarczenia, chyba że termin przydatności towaru do użycia, określony przez przedsiębiorcę lub jego poprzedników prawnych, jest dłuższy.

Ustawa o prawach konsumenta wprowadza domniemanie, że brak zgodności towaru z umową, który ujawnił się przed upływem dwóch lat od chwili dostarczenia towaru, istniał w chwili jego dostarczenia. Sprzedawca, jeśli chce uwolnić się od roszczeń kupującego, musi obalić powyższe domniemanie.

Domniemanie nie będzie obowiązywało, gdy:

• zostanie udowodnione, że brak zgodności towaru z umową, który ujawnił się przed upływem dwóch lat od dostarczenia towaru, nie istniał w chwili jego dostarczenia;
• domniemania tego nie da się pogodzić biorąc pod uwagę specyfikę towaru;
• domniemania tego nie da się pogodzić z charakterem braku zgodności z umową.

Pokreślić należy, że wskazany wyżej termin 2 lat nie jest terminem na realizację uprawnień kupującego, ani na zawiadomienie sprzedawcy o niezgodności towaru z umową. Jest to jedynie termin, w ramach którego musi nastąpić ujawnienie niezgodności, aby powstała odpowiedzialność sprzedawcy z tytułu niezgodności towaru z umową.

Jednocześnie sprzedawca nie będzie mógł powoływać się na upływ terminu do stwierdzenia przez konsumenta braku zgodności towaru z umową, jeżeli okaże się, że brak ten podstępnie zataił.

Natomiast termin przedawnienia roszczeń reklamacyjnych wynosi 6 lat.  Oznacza to, że po upływie 6 lat od dnia wydania towaru konsument nie może skutecznie domagać się roszczeń z tytułu niezgodności towaru z umową.

Wyłączenia

Na zakończenie należy dodać, że w niniejszym wpisie nie omówiono przepisów dotyczących sprzedaży „towaru z elementami cyfrowymi” czyli towaru zawierającego treść cyfrową lub usługę cyfrową lub z nimi połączonego w taki sposób, że brak treści cyfrowej lub usługi cyfrowej uniemożliwiłby jego prawidłowe funkcjonowanie – są to wszelkie towary działające w oparciu o aplikacje, systemy operacyjne np.  smartwatche. Szeroki zakres powyżej problematyki wymaga bowiem odrębnego omówienia.

We wpisie nie odniesiono się również do przepisów o wadach prawnych towaru, z uwagi na ich dalece mniejszy walor praktyczny przy obrocie konsumenckim.