Na czym polega umowa darowizny?
Umowa darowizny uregulowana polega na tym, że osoba zwaną darczyńcą darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz drugiej osoby, zwanej obdarowanym. Darowizna następuje kosztem kosztem majątku darczyńcy i może mieć charakter pieniężny lub niepieniężny. W przypadku darowizny nieruchomości konieczne jest zachowanie formy aktu notarialnego. Jeżeli darowizna obejmuje rzeczy ruchome lub pieniądze wystarczająca jest zwykła forma pisemna. Przepisy dotyczące umowy darowizny zawarte są w art. 888-902 Kodeksu cywilnego, a także w ustawie o podatku od spadków i darowizn.
Czy darowiznę można odwołać?
Kodeks cywilny przewiduje możliwość odwołania darowizny przy spełnieniu określonych warunków. W przypadku umowy darowizny, która została zawarta, ale nie została jeszcze wykonana (tzn. nie nastąpiło przeniesienie prawa własności na obdarowanego), darczyńca może odwołać darowiznę, jeżeli po zawarciu umowy jego stan majątkowy uległ takiej zmianie, że wykonanie darowizny spowoduje uszczerbek dla jego własnego utrzymania albo dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych (art. 896 Kodeksu cywilnego).
W przypadku, gdy umowa darowizny została wykonana, zgodnie z art. 898 Kodeksu cywilnego odwołanie darowizny może nastąpić wyłącznie w wypadku, gdy obdarowany dopuścił się wobec darczyńcy rażącej niewdzięczności. Pośród przykładów wspomnianej rażącej niewdzięczności można wymienić pozostawienia darczyńcy bez koniecznej pomocy lub przypisywanie darczyńcy wobec osób trzecich postępowania godzącego w jego dobre imię. Co istotne, Sąd Najwyższy w wyroku z 2 grudnia 2005 r. (II CK 265/05, Biul. SN 2006, Nr 3) uznał, że zawiedzione oczekiwania darczyńcy co do należytego zajmowania się przez obdarowanego przedmiotem darowizny nie mogą uzasadniać odwołania darowizny.
Należy przy tym pamiętać, że darowizna nie może być odwołana z powodu niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył. Spadkobiercy darczyńcy mogą odwołać darowiznę z powodu niewdzięczności tylko wtedy, gdy darczyńca w chwili śmierci był uprawniony do odwołania albo gdy obdarowany umyślnie pozbawił darczyńcę życia lub umyślnie wywołał rozstrój zdrowia, którego skutkiem była śmierć darczyńcy.
Jak odwołać darowiznę?
Odwołanie darowizny następuje przez oświadczenie złożone obdarowanemu na piśmie. Prawidłowo sporządzony dokument odwołania darowizny powinien zawierać wyjaśnienie na czym polega niewdzięczność osoby obdarowanej, a także wezwanie do zwrotu darowanej rzeczy. Przy czym darowizna nie może być odwołana po upływie roku od dnia, w którym uprawniony do odwołania dowiedział się o niewdzięczności obdarowanego.
W przypadku, kiedy obdarowany nie spełni wezwania do zwrotu rzeczy, w szczególności jeśli nie przystąpi do notarialnej czynności zwrotnego przeniesienia darowanej nieruchomości, darczyńcy lub jego spadkobiercy mogą wystąpić przeciwko obdarowanemu ze stosownym powództwem na drodze sądowej.
Kancelaria Krassowski Niemczyk Adwokaci świadczy pomoc prawną w zakresie konsultacji dotyczących umów darowizny, sporządzania niezbędnych dokumentów, a także reprezentowania w sporach przed sądami powszechnymi. Zapraszamy do kontaktu: