Kategoria: Aktualności

Wyrok łączny i kara łączna

Ataki na personel medyczny

Posted by adminwww on

Ataki na personel medyczny

Pośród wielu wyzwań, z jakimi muszą mierzyć się lekarze w czasie epidemii COVID-19, jednym z tych, które najtrudniej zrozumieć, są ataki agresji ze strony tak zwanych antyszepionkowców, czy też osób kwestionujących fakty dotyczące zagrożenia epidemiologicznego. Agresja ta przybiera różne formy. Nienawistne wobec personelu medycznego wypowiedzi zalewają strony internetowe i serwisy społecznościowe, a media donoszą o powtarzających się w całym kraju incydentach związanych ze słownymi i fizycznymi napaściami na lekarzy, czy pracowników punktów szczepień. Zagrożenie jest na tyle poważne, że niektórzy spośród lekarzy, którzy publicznie wypowiadają się na temat epidemii COVID-19 i skuteczności szczepień musieli otrzymać ochronę ze strony Policji1.

Kodeks karny kryminalizuje i penalizuje zachowania polegające w szczególności na kierowaniu gróźb popełnienia przestępstwa, jeśli groźba wzbudza w zagrożonym uzasadnioną obawę, że będzie spełniona (art. 190 k.k.), uporczywym nękaniu (art. 190a k.k.), zniesławieniu (art. 212 k.k.), znieważeniu (art. 216 k.k.), czy też naruszeniu nietykalności cielesnej (art. 217 k.k.).

Kodeks postępowania karnego umożliwia natomiast objęcie ściganiem z oskarżenia publicznego także tych przestępstw, które co do zasady mają charakter prywatnoskargowy, jeśli wymaga tego interes społeczny (art. 60 § 1 k.p.k.). Organy ścigania dysponują przy tym szeroką paletą środków pozwalających na ustalenie tożsamości i ujęcie sprawcy przestępstwa, także popełnionego za pośrednictwem Internetu. Wbrew obiegowej opinii zachowanie pełnej anonimowości w sieci bywa trudne, a ustalenie tożsamości osoby podejrzanej zależy niejednokrotnie od skutecznego wykorzystania dostępnych śledczym narzędzi.

W obliczu kolejnych incydentów agresji skierowanej wobec personelu medycznego Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej kilkukrotnie kierował do Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Sprawiedliwości apele o podjęcie przez organy ścigania zdecydowanych działań w sprawie ataków na przedstawicieli zawodów medycznych i towarzyszącym im fali dezinformacji na temat epidemii i programu szczepień przeciwko koronawirusowi2. Bezczynność prokuratury, polegająca na odmowie ścigania w trybie oskarżenia publicznego albo wydaniu decyzji o umorzeniu postępowania, wobec skali, natężenia i szkodliwości społecznej opisanego zjawiska, nie ma uzasadnienia. Zdaniem Prezesa NRL każdy przejaw agresji stanowiący czyn zabroniony wymierzony w medyków w związku z ich opartą na aktualnej wiedzy medycznej działalnością medyczną i prozdrowotną, powinien być ścigany z oskarżenia publicznego, ponieważ ataki godzą nie tylko w dobra osób bezpośrednio zaatakowanych, lecz są także zagrożeniem życia i zdrowia polskich obywateli.

Reakcją Ministerstwa Sprawiedliwości na powyższe zdaje się być projekt ustawy o ochronie wolności słowa w internetowych serwisach społecznościowych3, który w ostatnich dniach września skierowany został do konsultacji. Celem regulacji4 ma być wprowadzenie instrumentów prawnych, przewidujących ochronę użytkowników portali społecznościowych, niezależnie od stosowanych obecnie przez usługodawców mechanizmów filtrowania publikowanych treści, a nadto wprowadzenie instrumentów umożliwiających przeciwdziałanie rozpowszechnianiu treści które naruszają dobra osobiste, pochwalają lub nawołują do popełnienia czynów zabronionych. Jednocześnie mocą projektowanej ustawy miałaby powstać Rada Wolności Słowa, której zadaniem byłoby stanie na straży przestrzegania przez internetowe serwisy społecznościowe wolności do wyrażania poglądów, pozyskiwania informacji, rozpowszechniania informacji, wyrażania przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych oraz wolności komunikowania się. Nowa regulacja nakładać ma szereg obowiązków informacyjnych na podmioty prowadzące popularne serwisy społecznościowe, których realizacja ma być zabezpieczona karami administracyjnymi, a obywatelom umożliwiać kierowanie pozwów o ochronę dóbr osobistych wobec osób identyfikowanych jedynie za pomocą profilu użytkownika danego danego serwisu.

Trudno jest przewidzieć, czy zaproponowana regulacja będzie miała wpływ na obniżenie zagrożenia agresją wobec personelu medycznego. Nie ulega wątpliwości, że projekt ustawy nakierowany jest przede wszystkim na zwiększenie kontroli państwa nad treściami publikowanymi w serwisach społecznościowych. Wydaje się, że daleko skuteczniejsze w zwalczaniu zjawiska słownych i fizycznych napaści na medyków byłoby jednak wykorzystanie środków z zakresu prawa karnego, które już teraz są w dyspozycji organów ścigania.

4https://legislacja.rcl.gov.pl/docs//2/12351757/12819479/12819480/dokument523332.docx, dostęp: 12.10.2021 r.

adw. Filip Niemczyk

powyższy tekst jest fragmentem artykułu, jaki ukazał się nr 319 miesięcznika Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie „Puls”

alimenty na dorosłe dziecko

Jak napisać zażalenie na koszty sądowe

Posted by adminwww on

Koszty procesu są istotnym aspektem każdej sądowej sprawy cywilnej. Pamiętać bowiem należy o podstawowej zasadzie procesu cywilnego, zgodnie z którą to strona przegrywająca sprawę zobowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Innymi słowy, każdy kto decyduje się prowadzić spór przed sądem cywilnym, powinien być świadomy, że w razie przegranej, będzie musiał pokryć koszty poniesione przez stronę przeciwną. Przepisy kodeksu postępowania cywilnego ustanawiają szczegółowe warunki funkcjonowania powyższej zasady.

Co wchodzi w skład kosztów procesu

W praktyce, w przeważającej części przypadków, w zakres kosztów procesu wchodzą: opłaty sądowe uiszczone przez strony od wnoszonych pism procesowych, zaliczki na poczet biegłego, a także koszty ustanowionego w sprawie adwokata lub radcy prawnego. Przy czym koszt ustanowienia pełnomocnika określa się w kwotach nie wyższych, niż stawki wskazane w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.

Kiedy sąd orzeka o kosztach sądowych

O kosztach należnych stronie działającej bez adwokata, radcy prawnego lub rzecznika patentowego sąd orzeka z urzędu. Natomiast strona zastępowana przez pełnomocnika profesjonalnego, jeżeli oczekuje zwrotu kosztów procesu od strony przeciwnej, powinna złożyć stosowny wniosek. Może to uczynić najpóźniej przed zamknięciem rozprawy bezpośrednio poprzedzającej wydanie orzeczenia rozstrzygającego sprawę.

W jakiej formie sąd orzeka o kosztach sądowych

Rozstrzygnięcie o kosztach procesu jest elementem orzeczenia kończącego sprawę w danej instancji. W sprawach bardziej skomplikowanych sąd wydając orzeczenie kończące sprawę, może poprzestać jedynie na określeniu zasad ponoszenia kosztów procesu przez strony, pozostawiając szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.  W takiej sytuacji, po uprawomocnieniu się orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie, referendarz sądowy w sądzie pierwszej instancji wydaje postanowienie, w którym dokonuje szczegółowego wyliczenia kosztów obciążających strony.

Czy orzeczenie o kosztach sądowych można zaskarżyć

Orzeczenie w zakresie kosztów sądowych jest zaskarżalne. Zaskarżeniu podlega zwrot kosztów, określenie zasad ponoszenia przez strony kosztów procesu, zwrot opłaty lub obciążenie kosztami sądowymi.

W jaki sposób zaskarżyć orzeczenie o kosztach procesu

Zaskarżając apelacją orzeczenie sądu I instancji wydane co do istoty sprawy (czyli rozstrzygające daną sprawę cywilną) można również zaskarżyć te elementy orzeczenia, które odnoszą się do kwestii kosztów. W tym zakresie zawarte w apelacji zarzuty celujące w rozstrzygnięcie o kosztach rozpoznawane będą razem z zarzutami kierowanymi wobec samej istoty sprawy.

W niektórych sytuacjach strona nie kwestionuje jednak wyniku samej sprawy, a jedynie rozstrzygniecie w zakresie kosztów. W takim wypadku właściwym środkiem zaskarżenia jest zażalenie. Jest to ważna kwestia, jako że termin na złożenie apelacji wynosi co do zasady dwa tygodnie, a w przypadku zażalenia jedynie tydzień.

Czy zażalenie w zakresie kosztów procesu podlega opłacie

Zażalenie od rozstrzygnięcia w zakresie kosztów sądowych podlega opłacie sądowej. Opłata jest stosunkowa i wynosi 1% wartości przedmiotu sporu. Jako wartość przedmiotu sporu należy przyjąć kwotę kosztów wskazanych w rozstrzygnięciu, z którą nie zgadza się strona wnosząca zażalenie. Dowód uiszczenia opłaty sądowej należy dołączyć do zażalenia.

Należy przy tym pamiętać, że strona procesu uprawniona jest do złożenia wniosku o zwolnienie z ponoszenia opłaty sądowej. W takiej sytuacji stosowny wniosek powinien stanowić element samego zażalenia, do którego powinno zostać załączone stosowne oświadczenie w zakresie stanu majątkowego strony ubiegającej się o zwolnienie.

Co powinno zawierać zażalenie na koszty procesu

W pierwszej kolejności zażalenie powinno czynić zadość wymaganiom pisma procesowego. Chodzi tu o takie elementy jak m.in.: oznaczenie sądu, do którego jest skierowane, imiona i nazwiska lub nazwy stron, ich przedstawicieli ustawowych i pełnomocników, oznaczenie rodzaju pisma, podpis oraz wymienienie załączników.

Zażalenie powinno ponadto zawierać wskazanie zaskarżonego postanowienia i wniosek o jego zmianę lub uchylenie, jak również zwięzłe uzasadnienie zażalenia ze wskazaniem w miarę potrzeby nowych faktów i dowodów. Należy zatem wskazać, dlaczego zdaniem strony sąd I instancji wydał wadliwe orzeczenie w zakresie kosztów i uzasadnić swój wywód. W zażaleniach wskazuje się najczęściej pominięcie przez sąd określonego kosztu poniesionego przez stronę, bądź też błędną kwalifikację stawki kosztów należnych za ustanowienie w sprawie pełnomocnika profesjonalnego.

Niepoczytalność i leczenie psychiatryczne w prawie karnym.

Powództwo przeciwegzekucyjne jako ochrona dłużnika

Posted by adminwww on

Postępowanie komornicze jest formą przymusowej egzekucji roszczenia, którego dobrowolnego spełnienia odmówił wcześniej dłużnik. W sytuacjach typowych egzekwowana kwota rzeczywiście nie została wcześniej zapłacona wierzycielowi i istnieje podstawa do zaangażowania komornika. Zdarzają się jednak sytuacje, w których egzekucja w zasadzie nie powinna mieć miejsca, a jednak zostaje wdrożona. Dłużnik nie pozostaje jednak w  takim przypadku bez ochrony. Ważna jest więc świadomość, jakie konkretnie uprawnienia służą dłużnikowi i jak mogą być zrealizowane.

Co to jest powództwo opozycyjne

Powództwo opozycyjne to podstawowy instrument służący dłużnikowi w sytuacji, gdy nie było podstaw do wszczęcia przeciwko niemu egzekucji komorniczej.  Istotą żądania zawartego w takim powództwie jest pozbawienie lub ograniczenie tytułu wykonawczego (zwykle wyroku) przymiotu wykonalności , czyli możliwości żądania przymusowego wykonania takiego tytułu przez dłużnika.

W jakich sytuacjach można wytoczyć powództwo przeciwegzekucyjne

Art. 840 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego ogranicza możliwość wytoczenia powództwa przeciwegzekucyjnego o charakterze opozycyjnym do ściśle określonych sytuacji.

Pierwsza grupa przypadków dotyczy przede wszystkim tych sytuacji, gdy dłużnik w ogóle zaprzecza, aby istniał ciążący na nim prawny obowiązek spełnienia na rzecz wierzyciela świadczenia objętego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu.

Druga grupa sytuacji dotoczy głównie takiego stanu rzeczy, gdy już po powstaniu tytułu egzekucyjnego (a więc np.  po wydaniu prawomocnego wyroku) nastąpiło takie zdarzenie, które spowodowało, że zobowiązanie objęte tytułem egzekucyjnym wygasło. W szczególności dotyczy to sytuacji, gdy doszło do spłaty długu.

W ostatnim przypadku powództwo opozycyjne można wytoczyć małżonek dłużnika, przeciwko to któremu małżonkowi nadano klauzulę wykonalności. W takiej sytuacji małżonek musi jednak wykazać, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie przysługuje.

Kogo należy pozwać składając powództwo przeciwegzekucyjne

Dłużnik kwestionujący zasadność egzekucji doznaje określonej szkody wskutek czynności komornika, który prowadzi czynności egzekucyjne. Powództwo przeciwegzekucyjne należy jednak skierować przeciwko wierzycielowi (bądź wierzycielom), który skierował określone roszczenie do przymusowego wykonania.

Jaki jest termin na wytoczenie powództwa przeciwegzekucyjnego

Powództwo przeciwegzkucyjne nie jest ograniczone czasowo terminem ściśle określonym w dniach, miesiącach, czy latach. Można je jednak zasadnie wytoczyć jedynie do czasu, póki wobec dłużnika toczy się egzekucja. W sytuacji, gdy całość roszczenia zostanie wyegzekwowania, powództwo przeciwegzekucyjne staje się po prostu bezprzedmiotowe i jako takie, zostanie oddalone.

Co istotne, powództwo przeciwegzekucyjne można wytoczyć jeszcze zanim wszczęto postępowanie komornicze. Pozew może być bowiem złożony do sadu już z chwilą, gdy tytułowi egzekucyjnego (np. wyrokowi, ugodzie sądowej) nadano klauzulę wykonalności.

Dłużnik, od którego wyegzekwowano w drodze egzekucji komorniczej cały dług, a który nie zdążył skutecznie wytoczyć powództwa przeciwegzekucyjnego, nie pozostaje jednak bez środków dalszej ochrony. Może bowiem wszcząć odrębne postępowanie przed sądem w celu ochrony swoich interesów naruszonych poprzez niesłuszną egzekucję.

Opłata sądowa od powództwa przeciwegzekucyjnego

Wnosząc powództwo przeciwegzekucyjne, należy je w sposób należy opłacić. Opłata sądowa od pozwu będzie przy tym pochodną kwoty objętej roszczeniem. Pozew podlega opłacie stałej w wysokości określonej w art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, gdy wartość przedmiotu sporu nie jest wyższa niż 20 tys. zł. Jeżeli wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 20 tys. zł, jednakże nie jest wyższa niż 40 tys. zł, pozew podlega opłacie stosunkowej w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu (zgodnie z art. 13 ust. 2 ww. ustawy). W przypadku,  jeśli wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę  40 tys. zł, pozew podlega opłacie stałej w wysokości 2 tys. zł (zgodnie z art. 13c pkt 2 ww. ustawy).

Szczególny rodzaj powództwa przeciwegzekucyjnego – tzw. powództwo interwencyjne

Szczególnego rodzaju ochronę przed czynnościami egzekucyjnymi wprowadza art. 841 Kodeksu postępowania cywilnego. Tzw. powództwo interwencyjne nie służy jednak samemu dłużnikowi, a osobie trzeciej, jeżeli należący do takiej osoby przedmiot majątkowy został np. omyłkowo objęty egzekucją.   W takiej sytuacji poszkodowany może w drodze powództwa żądać zwolnienia zajętego przedmiotu od egzekucji.

Powództwo kierowane jest przeciwko wierzycielowi. Jeżeli jednak pomiędzy dłużnikiem, a osobą trzecią istnieje spór w zakresie np. kwestii, kto jest właścicielem przedmiotu objętego egzekucją, powództwo należy skierować również przeciwko dłużnikowi.

W przeciwieństwie do powództwa opozycyjnego, powództwo interwencyjne zastrzeżone jest terminem. Co do zasady można je wnieść jedynie w ciągu miesiąca od dnia dowiedzenia się o naruszeniu praw. Niezależnie od powyższego, powództwo opozycyjne również można wytoczyć jedynie do chwili zakończenia postępowania egzekucyjnego.

Gdy termin na wytoczenie powództwa upłynął, poszkodowany w dalszym ciągu może jednak żądać ochrony swych praw w drodze odrębnego powództwa. Osoba trzecia może bowiem żądać zwrotu wyegzekwowanego świadczenia, bądź też naprawienia szkody powstałej wskutek egzekucji skierowanej do należącego do niej przedmiotu.

Pomoc kancelarii dla poszkodowanych dłużników

Wspieramy osoby, przeciwko którym niesłusznie skierowano postępowanie komornicze. Występujemy jako pełnomocnicy w sądzie, kontaktujemy się z komornikami, prowadzimy negocjacje z wierzycielami.  Dane adwokatów z naszej Kancelarii dostępne są w zakładce Kontakt.

Zabezpieczenie majątkowe w postępowaniu karnym

Posted by adminwww on

Co to jest zabezpieczenie majątkowe w przypadku sprawy karnej

Celem postępowania karnego jest znalezienie sprawcy przestępstwa i pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej.  W praktyce niejednokrotnie już w na wstępie śledztwa dochodzi do sytuacji, w której prokurator ingeruje również w majątek podejrzanego, dokonując zabezpieczenia na jego mieniu. Dzieje się tak, ponieważ wyrok, który ma zapaść w przyszłości, może dotyczyć kwestii majątkowych, w tym w szczególności konieczności poniesienia przez podejrzanego finansowych konsekwencji swoich czynów.  Aby zatem zapewnić rzeczywistą realizację wyroku, nieodzowne może się okazać zastosowanie już na wcześniejszym etapie sprawy zabezpieczenia majątkowego.

W jakich rodzajach spraw karnych stosuje się zabezpieczenie majątkowe

Nie w każdej sprawie będzie potrzebne zastosowanie zabezpieczenia majątkowego. Możliwość jego stosowania dotyczy bowiem jedynie tych spraw, w których sąd może orzec grzywnę, świadczenie pieniężne, przepadek, środek kompensacyjny lub zwrot osiągniętej korzyści majątkowej lub jej równowartości.

Chodzi zatem o sprawy, w których oskarżony musi uiścić orzeczoną wyrokiem sądu karę grzywny, bądź zasądzone dodatkowo przez sąd świadczenie pieniężne. Pokrzywdzony przestępstwem może również wystąpić do sądu o orzeczenie tzw. środka kompensacyjnego w postaci obowiązku naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Taki obowiązek określany jest kwotowo, a jego wykonanie (czyli zapłacenie określonej kwoty pieniężnej przez oskarżonego na rzecz pokrzywdzonego) może być zapewnione właśnie poprzez zastosowanie zabezpieczenia na mieniu oskarżonego. Przepadek orzeka się natomiast co do zasady w zakresie przedmiotów pochodzących bezpośrednio z przestępstwa, przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone do popełnienia przestępstwa, bądź też w zakresie równowartości tychże przedmiotów. Celem zabezpieczenia może być również zapewnienie wykonania po wydaniu wyroku zwrotu osiągniętej korzyści majątkowej lub jej równowartości.

Co uzasadnia zastosowanie zabezpieczenia majątkowego w postępowaniu karnym

Trzeba wyraźnie zaznaczyć, że przepisy Kodeksu postępowania karnego ograniczają możliwość zastosowania zabezpieczenia majątkowego jedynie do tych sytuacji, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że bez takiego zabezpieczenia wykonanie orzeczenia będzie niemożliwe albo znacznie utrudnione.

Nie w każdej zatem sprawie, gdzie na przykład podejrzanemu grozi kara grzywny lub będzie się on musiał liczyć z obowiązkiem naprawienia szkody, zasadne jest stosowanie zabezpieczenia majątkowego. Jak słusznie podkreśla się z orzecznictwie: „Zabezpieczenie majątkowe powinno być stosowane jedynie wtedy, gdy konkretne okoliczności wskazują, że wykonanie orzeczonych w przyszłości kary i środków karnych lub egzekucji zasądzonego odszkodowania jest zagrożone i wymaga zabezpieczenia przed działaniami oskarżonych, które mogą doprowadzić do uszczuplenia ich majątku lub jego ukrycia. Jednakże gdy oskarżeni w trakcie toczącego się przeciwko nim postępowania pomnażają swój majątek, nie ukrywają tego faktu, wskazując również na nieznane organowi postępowania składniki majątku odrębnego, potwierdzają, iż wykonanie orzeczonych w przyszłości kar grzywny, środków karnych lub egzekucji zasądzonego odszkodowania nie jest zagrożone” (zob. postanowienie Sądu Apelacyjnego  w Katowicach z dnia 09.10.2013 r., II AKz 588/13, LEX nr 1422309).

Czyje mienie może zostać objęte zabezpieczeniem majątkowym w postępowaniu karnym

Z oczywistych względów zabezpieczenie majątkowe dotyczy przede wszystkim mienia samego sprawcy czynu. Jednakże wyjątkowo w pewnych przypadkach zabezpieczeniem może zostać objęte również mienie, niebędące już własnością podejrzanego. W szczególności dotyczy to korzyści uzyskanej z popełnienia przestępstwa, przeniesionej następnie na osobę trzecią.

Uchylenie zabezpieczenia majątkowego w sprawie karnej lub jego upadek

Jak wcześniej wskazano, zabezpieczenie majątkowe spełnia bardzo konkretną funkcję – gwarantuje bowiem rzeczywistą realizację orzeczenia, które ma być wydanie w nieokreślonej przyszłości, w sytuacji gdy pojawiają się uzasadnione obawy, czy aby będzie to możliwe.

Z powyższych względów oczywista zdaje się być regulacja prawna nakazująca niezwłocznie uchylić zabezpieczenie majątkowe w całości lub w części, jeżeli ustaną przyczyny, wskutek których zostało ono zastosowane, bądź też gdy powstaną przyczyny uzasadniające jego uchylenie.

Trzeba również pamiętać, że w określonych sytuacjach sprawa karna może się zakończyć również w ten sposób, że wobec podejrzanego ostatecznie nie zostanie orzeczona  kara grzywny lub inne środki uzasadniające zastosowanie zabezpieczenia majątkowego. Zabezpieczenie w takiej sytuacji upada. Jeżeli jednak przed upływem 3 miesięcy od daty uprawomocnienia się orzeczenia w sprawie  karnej powództwo o takie roszczenia jak np. naprawienie szkody zostanie wytoczone przed sąd cywilny, zabezpieczenie pozostanie w mocy, chyba że w postępowaniu cywilnym sąd zdecyduje inaczej.

Sposoby wykonania zabezpieczenia majątkowego w sprawie karnej

W zakresie sposobów realizacji zabezpieczenia majątkowego przepisy procedury karnej odsyłają do właściwych regulacji Kodeksu postępowania cywilnego. Wśród typowych sposobów zabezpieczenia majątkowego należy więc wymienić m.in.:

–              zajęcie ruchomości, wynagrodzenia za pracę, wierzytelności z rachunku bankowego albo innej wierzytelności lub innego prawa majątkowego;

–              obciążenie nieruchomości obowiązanego hipoteką przymusową;

–              ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania nieruchomości, która nie ma urządzonej księgi wieczystej lub której księga wieczysta zaginęła lub uległa zniszczeniu;

–              ustanowienie zakazu zbywania spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.

Warto również zaznaczyć, że w 2017 r. poprzez nowelizację Kodeksu postępowania karnego wprost wprowadzono możliwość zabezpieczenia majątkowego poprzez ustanowienie przymusowego zarządu przedsiębiorstwa i wyznaczenie zarządcy.

Kto decyduje o stosowaniu zabezpieczenia majątkowego w sprawie karnej

W toku śledztwa lub dochodzenia organem kompetentnym do wydania postanowienia o zastosowaniu zabezpieczenia majątkowego jest prokurator. Na dalszym etapie sprawy, po wniesieniu aktu oskarżenia, decyduje o tym sąd rozpoznający sprawę.

Zaskarżalność postanowienia o zabezpieczeniu majątkowym w postępowaniu karnym

Z uwagi na praktyczne skutki stosowania zabezpieczenia majątkowego, w tym w szczególności znaczną ingerencję w sferę majątkową osoby objętej zabezpieczeniem, ustawodawca zdecydował o zaskarżalności takiej decyzji.

Na postanowienie wydane przez prokuratora służy zażalenie do sądu. Gdy postanowienie zostało wydane na etapie sprawy sądowej, zażalenie będzie rozpoznane przez sąd II instancji.

W zażaleniu podnieść można zarzuty celujące w brak zasadności stosowania zabezpieczenia majątkowego, w szczególności brak uzasadnionej obawy, że wykonanie orzeczenia będzie niemożliwe albo znacznie utrudnione. Niezależnie od tego można również wskazywać na uchybienia formalne zaistniałe w toku wydawania decyzji o zabezpieczeniu.

Wymogi formalne postanowienia o zabezpieczeniu majątkowym w sprawie karnej

W postanowieniu o zabezpieczeniu majątkowym w sprawie karnej określa się kwotowo zakres i sposób zabezpieczenia, przy uwzględnieniu rozmiaru możliwej do orzeczenia w okolicznościach danej sprawy grzywny, środków karnych, przepadku lub środków kompensacyjnych.

Pamiętać należy, że rozmiar zabezpieczenia powinien odpowiadać jedynie potrzebom tego, co ma zabezpieczać. Wyjątkowo wymóg kwotowego określenia zabezpieczenia nie dotyczy zabezpieczenia na zajętym przedmiocie podlegającym przepadkowi, jako pochodzącym bezpośrednio z przestępstwa lub służącym albo przeznaczonym do jego popełnienia.

Jak wykonuje się postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym w postępowaniu karnym

Postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym z chwilą wydania stanowi tytuł wykonawczy. Oznacza to, że może być w sposób przymusowy wykonane przez komornika. Czynności egzekucyjne nie są oczywiście konieczne, jeżeli zabezpieczenie dotyczy rzeczy, w których posiadaniu organ już się znajduje. Dotyczy to sytuacji, gdzie dany przedmiot został dobrowolnie wydany lub też zatrzymany w toku czynności w sprawie.

Ochrona właścicieli pokrzywdzonych wykonaniem zabezpieczenia majątkowego w sprawie karnej

Jak już wcześniej wskazano, w szczególnych sytuacjach zabezpieczeniem może zostać objęty przedmiot, który nie jest własnością sprawcy zarzucanego czynu. Właściciel takiego przedmiotu nie pozostaje jednak w takiej sytuacji bez ochrony prawnej. Osoba czująca się pokrzywdzoną dokonanym zabezpieczeniem może bowiem wystąpić z powództwem przeciwko Skarbowi Państwa o ustalenie, że mienie lub jego część nie podlega przepadkowi. Do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia takiej sprawy postępowanie egzekucyjne będzie zawieszone.

Tymczasowe zajęcie mienia ruchomego w sprawie karnej

Wyjątkowo zabezpieczenia można dokonać również jeszcze przed czynnością postawienia zarzutu sprawcy czynu. Policja może bowiem dokonać tzw. tymczasowego zajęcia mienia ruchomego osoby podejrzanej, jeżeli zachodzi obawa usunięcia tego mienia.

Takie tymczasowe zajęcie upada, jeżeli w ciągu 7 dni od daty jego dokonania nie zostanie wydane postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym, które może być wydane jedynie wobec osoby, której uprzednio przedstawiono zarzut, a zatem mającej status podejrzanego.

Wparcie Kancelarii w sprawach, w których zastosowano zabezpieczenie majątkowe

Zawsze warto, aby osoba, której mienie zostało zabezpieczone skontaktowała się z prawnikiem. Może się bowiem okazać, że nie ma podstaw do zajęcia określonego przedmiotu, a czasami wręcz w ogóle brak podstaw do stosowania zabezpieczenia majątkowego. Warto o tym pamiętać tym bardziej, że zabezpieczenie majątkowego podlega kontroli sądowej.

Lekarz - zdrowie a błąd medyczny

Aktualne regulacje z zakresu prawa medycznego – grudzień 2020 r.

Posted by adminwww on

Zmiany w prawie medycznym na przełomie października i listopada 2020 r. determinował przede wszystkim gwałtowny wzrost zakażeń COVID-19 i pogarszająca się sytuacja systemu ochrony zdrowia. Wysoką aktywność legislacyjną wykazało się Ministerstwo Zdrowia i Rada Ministrów, aczkolwiek zasadnicze znaczenie będą miały regulacje wprowadzoną na poziomie ustawowym. Tylko w ograniczonym zakresie nowe regulacje dotyczyły kwestii nie związanych bezpośrednio ze stanem epidemii.

W dniu 28 października 2020 r. Prezydent podpisał ustawę1, mocą której wprowadzono szereg istotnych zmian w obowiązujących przepisach, których celem jest skuteczniejsza walka z epidemią COVID-19.

Czym jest klauzula dobrego Samarytanina?

W pierwszej kolejności zwrócić należy uwagę na przepis art. 24 przywołanej ustawy, wprowadzający tzw. klauzulę dobrego samarytanina, zgodnie z którym nie popełnia przestępstwa, o którym mowa w art. 155, art. 156 § 2, art. 157 § 3 lub art. 160 § 3 Kodeksu karnego, ten, kto w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, udzielając świadczeń zdrowotnych jako lekarz, felczer, pielęgniarka, położna ratownik medyczny lub inna osoba skierowana do pracy przy zwalczaniu epidemii w ramach rozpoznawania lub leczenia COVID­ 19 i działając w szczególnych okolicznościach, dopuścił się czynu zabronionego, chyba że spowodowany skutek był wynikiem rażącego niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach. Przepis ten wprowadza wyłączenie odpowiedzialności karnej personelu medycznego za błędy skutkujące śmiercią, uszczerbkiem na zdrowiu lub narażeniem na bezpośrednie niebezpieczeństwo ich nastąpienia, aczkolwiek w bardzo ograniczonym zakresie. Przepis mówi bowiem wyłącznie o sytuacjach rozpoznawania lub leczenia przypadków COVID-19, a zatem nie dotyczy sytuacji udzielania świadczeń medycznych innego rodzaju. Ponadto posługuje się nieostrymi i ocennymi kategoriami, wyłączając odpowiedzialność karną tylko w przypadku zaistnienia szczególnych okoliczności i tylko wówczas, jeśli nie stwierdzono rażącego niezachowania ostrożności. W rezultacie zakres zastosowania tzw. klauzuli dobrego samarytanina w praktyce może okazać się rzadki, co stoi w sprzeczności deklarowanym celom jego uchwalenia, tj. zapewnienia poczucia bezpieczeństwa pracownikom ochrony zdrowia w czasie epidemii.

Powyższą regulację należy niewątpliwie odczytywać w korelacji z pozostałymi zmianami wprowadzonymi omawianą ustawą, między innymi umożliwiającymi skierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii studentów kierunków przygotowujących do wykonywania zawodu medycznego, doktorantów w dziedzinie nauk medycznych i nauk o zdrowiu, osoby kształcące się w zawodzie medycznym, osoby posiadające wykształcenie w zawodzie medycznym, które ukończyły kształcenie w tym zawodzie w okresie ostatnich 5 lat oraz ratowników, o których mowa w art. 13 ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym.

Czy obowiązek zakrywania nosa i ust ma podstawę prawną?

Drugim istotnym aspektem omawianej regulacji jest wprowadzenie ustawowej podstawy dla powszechnego nakazu zakrywania nosa i ust. Pomimo tego, że obowiązek ten wprowadzono mocą rozporządzeń Rady Ministrów już wiosną tego roku, to szeroko akceptowany wśród prawników był pogląd, że dla tak znaczącego ograniczenie swobód obywatelskich konieczna jest regulacja na poziomie ustawowym. Mocą omawianej ustawy nastąpiła stosowna zmiana ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi2.

Pośród pozostałych zmian wprowadzonych omawianą ustawą warto wspomnieć o wydłużeniu terminu realizacji recepty na leki, które są obecnie nieodstępne, o nie więcej niż 150 dni od dnia jej wystawienia, a także możliwości wyrażenia zgody na wykonywanie zawodu lekarza albo lekarza dentysty osobie, która uzyskała kwalifikacje poza terytorium Unii Europejskiej, oraz przyznania jej prawa wykonywania zawodu lekarza albo lekarza dentysty na określony zakres czynności zawodowych, czas i miejsce zatrudnienia w podmiocie wykonującym działalność leczniczą, a także możliwości skierowania do pracy przy zwalczaniu epidemii lekarzy, którzy ukończyli staż podyplomowy i nie uzyskali prawa wykonywania zawodu lekarza z powodu niezłożenia z wynikiem pozytywnym egzaminów: LEK albo LDEK. Nadto umożliwiono skierowanie do pracy przy zwalczaniu epidemii osób, które ukończyły 60 lat w przypadku kobiet lub 65 lat w przypadku mężczyzn, osób samotnie wychowujących dziecko w wieku do 18 lat oraz osób wychowujących dziecko w wieku do 14 lat, pod warunkiem wystąpienia przeze nie z wnioskiem do wojewody. Wprowadzono regułę, zgodnie z którą gdy dziecko w wieku do 18 lat jest wychowywane przez dwoje osób, którym przysługuje władza rodzicielska, do pracy przy zwalczaniu epidemii może zostać skierowana wyłącznie jedna z nich.

Kluczowym zapisem omawianej ustawy jest również regulacja, zgodnie z którą wszystkim pracownikom podmiotów leczniczych, niezależnie od tego, czy zostali skierowani do pracy przy zwalczaniu epidemii, ani też czy udzielają świadczeń zdrowotnych osobom chorym na COVID-19 przysługuje comiesięczny dodatek do wynagrodzenia.

Odnotować przy tym należy, że pomimo tego, że podpis pod ustawą Prezydent złożył w październiku 2020 r., ustawa została opublikowana w Dzienniku Ustaw dopiero 28 listopada 2020 r.3 Powodem braku publikacji przez okres miesiąca była konieczność opracowania natychmiastowej nowelizacji, ponieważ przyznanie dodatku dla wszystkich pracowników podmiotów leczniczych okazało się niemożliwe.

Na jakiej podstawie wojewoda może skierować lekarza na szkolenie specjalizacyjne?

Przełom października i listopada wiązał się z wysoką aktywnością legislacyjną Ministerstwa Zdrowia, w zdecydowanej większości dotyczącą narastającego zagrożenia epidemicznego. Opublikowano kilkanaście rozporządzeń4, spośród których warto wspomnieć przede wszystkim o rozporządzeniu z dnia 30 października 2020 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów. Ten krótki akt prawny zawiera przepis, zgodnie z którym w okresie ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii wojewoda może skierować lekarza do odbywania szkolenia specjalizacyjnego w jednostce akredytowanej, w której występuje szczególnie duże zapotrzebowanie na udzielanie świadczeń zdrowotnych przez lekarzy, z pominięciem kryteriów kierowania do odbywania szkolenia specjalizacyjnego. Rzecznik Praw Lekarza w wystąpieniu skierowanym do Ministra Zdrowia5 zwrócił uwagę, że ogólnikowa treść wspomnianej regulacji pozostawia szereg niejasności odnośnie kryteriów kierowania lekarzy na szkolenie specjalizacyjne, jak też nie wyjaśnia, czy lekarz będzie obowiązany je kontynuować we wskazanej przez wojewodę jednostce także po ustaniu stanu zagrożenia epidemicznego.

Rozporządzenia Rady Ministrów i Ministra Edukacji

W omawianym okresie szereg rozporządzeń dotyczących stanu epidemii wydała również Rada Ministrów. Gwałtowny przyrost zakażeń COVID-19 spowodował ponowne wprowadzenie daleko idących ograniczeń we wielu aspektach życia społeczno-gospodarczego, a obszar całego kraju uznany został za tzw. strefę czerwoną. Od 7 listopada 2020 r. zwieszona została m.in. działalność placówek kultury a funkcjonowanie galerii handlowych zostało ograniczone. Decyzją Ministra Edukacji uczniowie wszystkich klas szkół podstawowych oraz wszystkich klas szkół ponadpodstawowych do dnia 3 stycznia 2021 r. uczą się zdalnie.

Ustawa o Funduszu Medycznym

W dniu 7 października 2020 r. uchwalona została ustawa o Funduszu Medycznym6. Celem Funduszu jest wsparcie działań zmierzających do poprawy zdrowia i jakości życia przez zapewnienie dodatkowych źródeł finansowania m.in.: profilaktyki, wczesnego wykrywania, diagnostyki i leczenia chorób cywilizacyjnych, w tym chorób nowotworowych i chorób rzadkich; infrastruktury ochrony zdrowia wpływającej na jakość i dostępność oraz bezpieczeństwo udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej; rozwoju systemu opieki zdrowotnej przez koncentrację działań wokół pacjenta i jego potrzeb, ze szczególnym uwzględnieniem poprawy jakości życia pacjentów i ich rodzin; świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych poza granicami kraju. Dysponentem Funduszu jest minister właściwy do spraw zdrowia, a wydatkuje je m.in. poprzez dotacje celowe, programy i konkursy. Wpływy do Funduszu pochodzić mają ze m.in. z wpłat z budżetu państwa i innych tytułów.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego 1/2020

Na koniec odnotować należy wydanie w dniu 22 października 2020 r. przez Trybunał Konstytucyjny wyroku7, zgodnie z którym art. 4a ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży8, dopuszczający zabieg przerwania ciąży, gdy badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu, jest niezgodny z Konstytucją RP. Ramy niniejszego opracowania nie pozwalają odnieść się do wszystkich aspektów kontrowersyjnego orzeczenia, dlatego pozwolę sobie jedynie wyrazić zdumienie, że jego wydanie nastąpiło to w tak trudnym dla społeczeństwa czasie, jakim jest stan epidemii COVID-19. Dodać należy, że wyrok nadal oczekuje na publikację w Dzienniku Ustaw.

adw. Filip Niemczyk

Artykuł ukazał się miesięczniku Okręgowej Izby Lekarskiej w Warszawie „PULS” nr 12/2020

2Dz. U. z 2020 r. poz. 1845.

4Dz.U. 2020 poz. 1826, Dz.U. 2020 poz. 1833, Dz.U. 2020 poz. 1837, Dz.U. 2020 poz. 1840, Dz.U. 2020 poz. 1841, Dz.U. 2020 poz. 1858, Dz.U. 2020 poz. 1868, Dz.U. 2020 poz. 1869, Dz.U. 2020 poz. 1873, Dz.U. 2020 poz. 1890, Dz.U. 2020 poz. 1897, Dz.U. 2020 poz. 1918, Dz.U. 2020 poz. 1941, Dz.U. 2020 poz. 1942, Dz.U. 2020 poz. 1943, Dz.U. 2020 poz. 1949, Dz.U. 2020 poz. 1950.

6Dz.U. 2020 poz. 1875.

8Dz. U. Nr 17, poz. 78 z 1995 r. ze zm.