Określanie wykroczenia i przestępstwa w przypadku czynów zabronionych przeciwko mieniu powodowało często wiele niedomówień i niepewności, z którymi borykać musiały się organy ścigania, prokuratura oraz sądy. W dniu 15 listopada 2018 roku weszła w życie nowelizacja ustawy, w której dokonano zmiany kwoty warunkującej kradzież jako przestępstwo. Ustawa wprowadza nowy próg finansowy. Zmiany te podyktowane zostały wieloma czynnikami, które merytorycznie zostały uargumentowane przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Nowelizacja została podpisana w dniu 17 października 2018 roku.
Dotychczasowe przepisy i ich nowelizacja – co się zmieniło?
Dotychczas obowiązujące przepisy wyznaczały próg wartości szkody kwalifikowanej jako przestępstwo do kwoty o wielkości jednej czwartej minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego na terenie Polski. W przeliczeniu kwota ta ostatnimi czasy wynosiła 525 złotych. Proponowaną kwotą w tworzeniu projektu nowelizacji była suma wynosząca 400 złotych, jednakże ostateczna wersja, która została zaakceptowana przez obowiązującą władzę wyniosła 500 złotych. Każde zawłaszczenie cudzej rzeczy, której wartość przekroczy próg 500 złotych od dnia 15 listopada 2018 roku kwalifikowane jest jako przestępstwo.
Nowelizacja ustawy wprowadza także elektroniczny rejestr, w którym znajdą się osoby popełniające przestępstwa lub będące sprawcami wykroczeń przeciwko mieniu. Rejestr obejmie podejrzanych, obwinionych lub ukaranych za tego typu wykroczenia i przestępstwa. Ta baza danych to narzędzie, z którego korzystać mają policja, prokuratura i sądu w celu skutecznego ścigania oraz pociągania do odpowiedzialności osób popełniających przestępstwa przeciwko mieniu. Rejestr pozwoli także na sumowanie przestępstw złodziei działających w różnych miejscach na terenie krajów i wyciągania konsekwencji za wszystkie występki jednocześnie.
Kradzież – wykroczenie a przestępstwo – kary
Czyny przeciwko mieniu kwalifikowane są jako wykroczenia oraz przestępstwa. To rozróżnienie warunkowane jest wartością skradzionej rzeczy. Nowe przepisy prawne, które weszły w życie z dniem 15 listopada określają nowe zasady, które warunkują kiedy dany czyn jest wykroczeniem, a kiedy przestępstwem. Każde działanie przeciwko mieniu o wartości poniżej 500 złotych kwalifikowane jest jako wykroczenie, za które przysługuje kara grzywny. Jeżeli skradzione dobra przekraczają wartość 500 złotych, wtedy to czyn określany jest jako przestępstwo. Za przestępstwo przeciwko mieniu winnemu grożą zupełnie inne konsekwencje, gdyż kara za kradzież to nie tylko grzywna, ale także pozbawienie wolności do pięciu lat.
Wyjaśnienia resortu
Zmiany w ustawie były konieczne. Pierwotnie Ministerstwo Sprawiedliwości proponowało stałą kwotę graniczną w wysokości 400 złotych, gdzie działanie przeciwko dobrom poniżej tej kwoty byłoby kwalifikowane jako wykroczenie, a powyżej jako przestępstwo. Obradująca komisja sejmowa postanowiła jednak kwotę graniczną podnieść do wysokości 500 złotych. Argumentacją przy wyborze stałej kwoty była bliskość tej wartości do poprzednio obowiązujących, to jest do jednej czwartej wartości najniższych dochodów. Wprowadzenie stałej kwoty progu zostało podyktowane jeszcze innym ważnym argumentem – dotyczył on wzrostu płacy minimalnej. Wraz ze wzrostem najniższych dochodów rósł próg kwalifikujący czyn jako wykroczenie czy przestępstwo. Ustalenie stałej kwoty klaruje kwalifikację czynu oraz ułatwia pracę organom ścigania oraz sądom. Ruchoma granica warunkująca czyn była powodem wielu niejasności. Istniała ciągła konieczność weryfikacji czynów, których na terenie kraju każdego roku liczba jest bardzo duża. Czyny przeciwko mieniu o wartości nieznacznie przekraczającej dotychczas obowiązującą, ruchomą kwotę, musiały być stale monitorowane i weryfikowane. Powodowało to niejasności i konfuzje, które zupełnie zostały wyeliminowane w momencie wprowadzenia stałego progu kwalifikującego. Był to bardzo ważny i żelazny argument Ministerstwa Sprawiedliwości.