Dozór elektroniczny
Czym jest dozór elektroniczny?
Dozór elektroniczny to nieizolacyjny system wykonywania kary pozbawienia wolności, dzięki któremu osoba skazana może odbyć karę poza zakładem karnym, w miejscu zamieszkania, pozostając jednocześnie pod stałą kontrolą sądu. W obecnej regulacji sąd może zastosować dozór elektroniczny w następujących przypadkach:
– co do osób skazanych na karę pozbawienia wolności nieprzekraczająca jednego roku;
– co do osób, którym orzeczony został przez sąd środek karny w postaci zakazu zbliżania się do określonych osób (art. 41a § 1 KK);
– jako środek zabezpieczający w postaci elektronicznej kontroli miejsca pobytu (art. 93e KK).
W Systemie Dozoru Elektronicznego sąd może kontrolować:
– przebywanie przez skazanego w określonych dniach tygodnia i godzinach we wskazanym przez sąd miejscu (dozór stacjonarny),
– bieżące miejsce pobytu skazanego, niezależnie od tego, gdzie skazany przebywa (dozór mobilny),
– zachowywanie przez skazanego określonej minimalnej odległości od osoby wskazanej przez sąd (dozór zbliżeniowy).
Karę pozbawienia wolności w Systemie Dozoru Elektronicznego wykonuje się jako dozór stacjonarny. Środki karne i zabezpieczające wykonuje się jako dozór zbliżeniowy lub mobilny.
Kto może ubiegać się o odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego?
Sąd penitencjarny może udzielić skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w Systemie Dozoru Elektronicznego, jeżeli zostały spełnione łącznie następujące warunki:
– wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku, a jednocześnie przestępstwo nie zostało popełnione w warunkach multirecydywy,
– w przekonaniu sądu jest to wystarczające do osiągnięcia celów kary,
– skazany posiada określone miejsce stałego pobytu,
– osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę na odbywanie przez skazanego kary w systemie dozoru elektronicznego (sąd może udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w Systemie Dozoru Elektronicznego pomimo braku zgody, jeżeli wykonanie kary w Systemie Dozoru Elektronicznego w sposób oczywisty nie wiąże się z nadmiernymi trudnościami dla osoby, która tej zgody nie wyraziła i narusza jej prywatność jedynie w nieznacznym stopniu),
– odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne.
Skazanemu, który nie rozpoczął wykonywania kary w zakładzie karnym, sąd może udzielić zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w Systemie Dozoru Elektronicznego, jeżeli względy bezpieczeństwa i stopień demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym.
Skazanemu, który rozpoczął już odbywanie kary w zakładzie karnym, sąd może udzielić zezwolenia na odbycie w Systemie Dozoru Elektronicznego pozostałej części kary, jeżeli za udzieleniem zezwolenia przemawiają dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego.
Karę w Systemie Dozoru Elektronicznego może również odbywać skazany, któremu wymierzono dwie lub więcej niepodlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno, lecz kary te nie mogą przekraczać w sumie jednego roku.
Jak uzyskać zezwolenie na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego?
W sprawach o udzielenie skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w Systemie Dozoru Elektronicznego sąd penitencjarny orzeka na wniosek skazanego lub na wniosek jego obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego lub dyrektora zakładu karnego. Wniosek taki należy złożyć na piśmie wraz z uzasadnieniem potwierdzającym spełnienie powyższej wskazanych warunków oraz wyrażoną na piśmie zgodą osób wspólnie ze skazanym zamieszkujących.
Jakie obowiązki ciążą na skazanym odbywającym karę w systemie dozoru elektronicznego?
Skazany, wobec którego wykonywany jest dozór elektroniczny, ma obowiązek:
1) nieprzerwanie nosić nadajnik,
2) dbać o powierzone mu środki techniczne, w tym zwłaszcza chronić je przed utratą, zniszczeniem, uszkodzeniem lub uczynieniem niezdatnymi do użytku, oraz zapewniać ich stałe zasilanie energią elektryczną,
3) udostępniać podmiotowi dozorującemu powierzone środki techniczne, w tym również umożliwiając pracownikom tego podmiotu wejście do pomieszczeń, w których skazany przebywa, lub na nieruchomość stanowiącą jego własność lub będącą w jego zarządzie,
4) udzielać prezesowi sądu lub upoważnionemu sędziemu, sądowemu kuratorowi zawodowemu, podmiotowi dozorującemu i podmiotowi prowadzącemu centralę monitorowania wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary i wykonywania nałożonych obowiązków oraz stawiać się na wezwania sędziego i kuratora.
Skazany, wobec którego wykonywany jest dozór stacjonarny, ma ponadto obowiązek:
1) pozostawać we wskazanym przez sąd miejscu w wyznaczonym czasie,
2) odbierać połączenia przychodzące do rejestratora stacjonarnego,
3) umożliwiać sądowemu kuratorowi zawodowemu wejście do mieszkania lub na nieruchomość, gdzie zainstalowano rejestrator,
4) udzielać osobom upoważnionym, na ich żądanie, wyjaśnień dotyczących przebiegu odbywania kary i wykonywania nałożonych obowiązków, również przy użyciu rejestratora stacjonarnego.
Sąd penitencjarny określa przedziały czasu w ciągu doby i w poszczególnych dniach tygodnia, w których skazany ma prawo się oddalić z miejsca stałego pobytu lub innego wskazanego miejsca na okres nieprzekraczający 12 godzin dziennie, m.in. w celu świadczenia pracy, sprawowania opieki nad osobą małoletnią, osobą niedołężną lub chorą, kształcenia i samokształcenia, czy wykonywania twórczości własnej.
