Pożyczka, obok kupna-sprzedaży, najmu, czy zlecenia, jest jedną z najczęściej występujących w obrocie prawnym umów. Jej istotą jest zobowiązanie do przeniesienia własności i wydania przez pożyczkodawcę określonej rzeczy oznaczonej co do gatunku lub pieniędzy oraz obowiązek ich zwrotu po stronie pożyczkobiorcy.
W jakiej formie należy zawrzeć umowę pożyczki?
Do zawarcia umowy pożyczki dochodzi poprzez złożenie przez pożyczkodawcę i pożyczkobiorcę zgodnych oświadczeń woli. Może to nastąpić zarówno w formie ustnej, jak i pisemnej. Do zachowania pisemnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli, który może stanowić np. druk pobrany z Internetu. Forma pisemna ma istotne znaczenie z punktu widzenia dowodowego, w związku z czym zalecamy podpisywanie stosownej umowy w każdym przypadku udzielania pożyczki innej osobie, nawet w relacjach prywatnych i rodzinnych. Warto również pisemnie, chociażby na samym dokumencie umowy, kwitować zwrot kwoty pożyczki.
Co może być przedmiotem pożyczki?
Przedmiotem pożyczki może być określona kwota pieniężna, jak również określona ilość rzeczy oznaczonych co do gatunku. W praktyce przedmiotem pożyczki zazwyczaj są pieniądze – przekazywane w gotówce lub przelewem na rachunek bankowy.
Kto może zawrzeć umowę pożyczki?
Umowę mogą zawrzeć osoby fizyczne i prawne. Pożyczka może być udzielona zarówno w relacjach prywatnych i rodzinnych, jak też przez przedsiębiorców oferujących usługi finansowe.
Ile wynoszą odsetki w umowie pożyczki?
Pożyczkodawcy należą się odsetki jedynie wówczas, gdy strony umowy tak postanowią. Ich wysokość nie może być jednak wyższa, aniżeli odsetki maksymalne, które zgodnie art. 359 § 2¹ Kodeksu cywilnego, nie mogą w stosunku rocznym przekraczać czterokrotności wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego. Na dzień 1 września 2016 r. maksymalne odsetki w stosunku rocznym nie mogą zatem przekroczyć 10%. Warto jednak pamiętać, że firmy oferujące pożyczki gotówkowe poza odsetkami doliczają również dodatkowe koszty (np. koszty ubezpieczenia, opłaty, prowizje itd.), dlatego też faktyczny koszt pożyczki w ofercie tego rodzaju firm może znacznie przekraczać wysokość odsetek, jaka wynika z regulacji prawnych Kodeksu cywilnego. Należy zatem zwrócić uwagę na wskaźnik RRSO podawany przez firmę udzielającą pożyczki, dopytać o faktyczny jej koszt, a w razie wątpliwości zwrócić się do prawnika. Uwagi te dotyczą w szczególności pożyczek oferowanych bez zaświadczeń, bez poręczycieli, czy tzw. chwilówek.
W jakim terminie należy zwrócić pożyczkę?
Pożyczkę należy zwrócić w terminach określonych w umowie. Jeżeli termin zwrotu pożyczki nie jest w umowie oznaczony, pożyczkobiorca zobowiązany jest zwrócić pożyczkę w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu przez dającego pożyczkę. Termin ten zazwyczaj liczony jest od daty otrzymania przez dłużnika pisemnego wezwania.
Jakie są konsekwencje niezwrócenia pożyczki?
Podstawową konsekwencją jest powstanie odpowiedzialności za dług po stronie pożyczkobiorcy. Pożyczkodawca, po upływie terminu wynikającego z umowy lub przepisów, ma prawo wystąpić na drogę sądową i domagać się wydania nakazu zapłaty lub wyroku. Prawomocne orzeczenie o zapłacie będzie upoważniać pożyczkodawcę do egzekucji komorniczej, która zazwyczaj obejmować będzie nie tylko nominalną kwotę pożyczki, ale również odsetki umowne, odsetki ustawowe za opóźnienie, zwrot kosztów postępowania sądowego, zwrot kosztów zastępstwa procesowego oraz koszty komornicze. Może się okazać, że dodatkowe koszty związane z dochodzeniem zwrotu pożyczki przekroczą wartość samej umowy.
Czy roszczenie o zwrot pożyczki ulega przedawnieniu?
Jak każde roszczenie majątkowe, roszczenie o zwrot pożyczki ulega przedawnieniu. Jeśli pożyczka została udzielona pomiędzy osobami fizycznymi roszczenie o jej zwrot przedawnia się w terminie 10 lat od momentu, kiedy powinna być zwrócona. W przypadku pożyczek udzielanych przez firmy oferujące pożyczki gotówkowe, okres przedawnienia wynosi 3 lata.
Co zrobić, jeśli dłużnik nie zwraca pożyczki?
Brak zwrotu pożyczki nie zawsze wynika z nieuczciwości pożyczkobiorcy. W pierwszej kolejności należy próbować rozwiązać sprawę na drodze polubownej, bo brak zapłaty może być wynikiem trudnej sytuacji życiowej, która może mieć charakter przejściowy. Jeśli postępowanie dłużnika świadczy o uporczywym braku chęci zapłaty, sprawę należy skierować na drogę sądową.