Sprawy z oskarżenia prywatnego – jak rozpocząć postępowanie? Co powinien zawierać prywatny akt oskarżenia?
Różnice pomiędzy przestępstwami ściganymi z oskarżenia publicznego i przestępstwami ściganymi z oskarżenia prywatnego
W polskim systemie karnym wyróżniamy zasadniczy podział na: przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego i przestępstwa ścigane z oskarżenia prywatnego. W praktyce powyższy podział oznacza, że nie w każdej sprawie organy ścigania: Policja i Prokuratura prowadzą śledztwo, czy dochodzenie o czyn stanowiący przestępstwo.
Przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego dzielimy na: przestępstwa ścigane z urzędu i na wniosek. Kiedy czyn sprawcy należy do grupy przestępstw ściganych z urzędu oznacza to w praktyce, że organy powołane do ścigania przestępstw, po powzięciu informacji o możliwości popełnienia przestępstwa są zobowiązane do wszczęcia i prowadzenia postępowania karnego w tym zakresie, niezależnie od tego, czy osoba pokrzywdzona przestępstwem żąda ścigania i ukarania sprawcy, czy też nie. Kiedy przestępstwo jest ścigane na wniosek, wszczęcie i prowadzenie postępowania karnego przez organy ścigania jest uwarunkowane złożeniem przez osobę uprawnioną stosownego wniosku o ściganie i ukaranie sprawcy. Z chwilą złożenia przedmiotowego wniosku, postępowanie toczy się z urzędu. W przypadku przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego to na organach ścigania spoczywa ciężar wszczęcia i przeprowadzenia postępowania przygotowawczego oraz zgromadzenia dowodów na potwierdzenie winy sprawcy.
Inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku przestępstw ściganych z oskarżenia prywatnego. Czyny ścigane z oskarżenia prywatnego to szczególna kategoria przestępstw, w zakresie których organy uprawnione do ścigania nie prowadzą postępowania przygotowawczego. W praktyce oznacza to, że Policja i Prokuratura nie ściga tego typu czynów i w sprawach takich nie jest prowadzone śledztwo, ani dochodzenie. Postępowanie dotyczące tego typu przestępstw jest inicjowane bezpośrednio przez pokrzywdzonego i to na nim spoczywa obowiązek zgromadzenia dowodów świadczących o winie sprawcy. Celem wszczęcia postępowania karnego przeciwko sprawcy takiego przestępstwa pokrzywdzony powinien sporządzić i złożyć bezpośrednio do sądu prywatny akt oskarżenia.
Jakie czyny stanowią przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego?
Do czynów ściganych z oskarżenia prywatnego zaliczamy m.in.:
-
Czyn z art. 157 § 2 i 3 k.k. czyli przestępstwo naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia trwającego nie dłużej niż 7 dni,
-
Czyn z art. 212 k.k. czyli przestępstwo zniesławienia,
-
Czyn z art. 216 k.k. czyli przestępstwo znieważenia innej osoby,
-
Czyn z art. 217 k.k. czyli przestępstwo naruszenia nietykalności cielesnej innej osoby;
Jak zainicjować postępowanie prywatnoskargowe?
Postępowanie karne przeciwko sprawcy czynu ściganego z oskarżenia prywatnego inicjuje wyłącznie osoba pokrzywdzona przestępstwem, przy czym może to zrobić osobiście, bądź z pomocą profesjonalnego pełnomocnika. W tym celu należy sporządzić pismo stanowiące prywatny akt oskarżenia i złożyć je w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce popełnienia przestępstwa. W tak zainicjowanym postępowaniu pokrzywdzony staje się oskarżycielem prywatnym, natomiast sprawca staje się oskarżonym. Po wniesieniu prywatnego aktu oskarżenia sąd wyznacza posiedzenie pojednawcze, podczas którego nakłania strony do pojednania. W zależności od wyniku postępowania pojednawczego sąd podejmuje stosowne czynności. W razie pojednania się stron sąd umarza postępowanie, natomiast jeśli do pojednania nie doszło, wyznacza rozprawę, na której rozpoznaje sprawę. Po przeprowadzenia postępowania na rozprawie sąd wydaje wyrok. Oskarżycielowi prywatnemu, jako stronie postępowania, przysługuje prawo aktywnego uczestnictwa w procesie poprzez m.in. zadawanie pytań oskarżonemu i świadkom podczas przesłuchań, czy składanie wniosków dowodowych i środków odwoławczych.
Co powinien zawierać prywatny akt oskarżenia?
Prywatny akt oskarżenia powinien zawierać:
-
datę sporządzenia pisma,
-
oznaczenie sądu, do którego jest kierowane,
-
dane osobowe oskarżyciela prywatnego i oskarżonego (imię, nazwisko, adres, w miarę możliwości numer telefonu i adres poczty elektronicznej, bądź oświadczenie o ich nieposiadaniu),
-
opis zarzucanego oskarżonemu czynu,
-
wskazanie dowodów, na których opiera się oskarżenie,
-
w miarę możliwości uzasadnienie pisma,
-
podpis.
Do pisma należy dołączyć odpowiednie załączniki, np. powoływane w treści pisma dowody oraz potwierdzenie uiszczenia opłaty od pisma. Należy pamiętać, że prywatny akt oskarżenia podlega opłacie w wysokości 300 zł.
Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w zakresie sprawy o przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego zapraszamy do kontaktu:
(22) 412 57 55