Przedawnienie roszczeń to jedno z kluczowych zagadnień nie tylko w obrocie gospodarczym, ale również w bieżących sprawach życia codziennego. Ograniczona czasowo możliwość dochodzenia i egzekucji zasądzonych roszczeń z jednej strony wpływa na przewidywalność obrotu prawnego, usuwając stan niepewności po stronie dłużników, z drugiej strony ma na celu mobilizację wierzycieli w dochodzeniu swych praw. Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje w zakresie przedawnionych długów.
Przedawniony dług
Kiedy dług jest przedawniony? To pierwsze pytanie, jakie zadają sobie zarówno wierzyciele, jak i dłużnicy. Zatem gdzie sprawdzić czy dług jest przedawniony? W zakresie zobowiązań cywilnych – a o takich mowa w niniejszym wpisie – decydują o tym przepisy ustawy Kodeks cywilny. Kluczowy w powyższym zakresie jest art.118 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym termin przedawnienia wynosi obecnie sześć lat (wcześniej wynosił lat dziesięć), a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata. Powołany przepis od razu czyni jednak zastrzeżenie, że przepis szczególny może przewidywać inny termin przedawnienia. Tak jest np. przy niektórych umowach uregulowanych również w Kodeksie cywilnym.
Jak sprawdzić, czy dług jest przedawniony
Znajomość okresu przedawnienia to nie wszystko. Kluczowe jest bowiem pytanie, od którego momentu biegnie termin przedawnienia. Zgodnie z art. 120 Kodeksu cywilnego bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Wymagalność roszczenia zachodzi w sytuacji, gdy dłużnik ma obowiązek jego spełnienia. Data wymagalności roszczenia oznaczana jest np. na fakturach poprzez termin płatności. Od dnia następnego po upływie terminu płatności roszczenie z faktury staje się bowiem wymagalne. Nie zawsze wymagalność roszczenia oznaczona jest konkretną datą. Jak bowiem wskazuje również art. 120 Kodeksu cywilnego, jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.
Kiedy dług jest przedawniony
Upływ terminu przedawnienia powoduje, że dług nie powinien być zasądzony wyrokiem. Jakie są tego konsekwencje? Wierzyciel może co prawda po upływie terminu przedawnienia skierować przeciwko dłużnikowi pozew do sądu, jednakże takie roszczenie powinno zostać przez sąd oddalone, jako właśnie przedawnione. Innymi słowy, nawet zasadne roszczenie dochodzone zbyt późno nie znajdzie ochrony w sądzie. Decydujące znaczenie ma przy tym chwila złożenia pozwu.
Komornik ściąga przedawniony dług
Kwestia przedawnienia długu może pojawić się również już po wydaniu wyroku przez sąd. Długi, które zostały zasądzone przez sąd jako nieprzedawnione, mogą się bowiem przedawnić również po wydaniu wyroku. Orzeczenie sądowe nie powoduje bowiem, że zasądzony dług może być przymusowo wyegzekwowany bez żadnych ograniczeń czasowych. Wprost wskazuje na to treść art. 125 par.1 Kodeksu cywilnego, z którego jasno wynika, że roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu przedawnia się z upływem sześciu lat. Natomiast jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem trzech lat. Powyższa reguła odnosi się nie tylko do wyroków sądów państwowych, ale i do orzeczeń innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju, czy też orzeczeń sądów polubownych (czyli prywatnych), jak też do roszczeń stwierdzonych ugodami zawartymi przed ww. organami. Jeżeli zatem wierzyciel będzie zbyt długo zwlekał ze wszczęciem egzekucji komorniczej w zakresie długu zasądzonego prawomocnym wyrokiem, dłużnik może się bronić zarzutem przedawnienia również na etapie postępowania egzekucyjnego.
Na odrębne omówienie zasługują natomiast kwestie dotyczące okoliczności w zakresie zawieszenia lub przerwania biegu terminów przedawnienia, powodujące że termin przedawnienia nie biegnie lub też rozpoczyna bieg na nowo.
