Zastępcza kara pozbawienia wolności za niewykonaną karę ograniczenia wolności

W jakich sytuacjach jest orzekana i jakie są możliwości wstrzymania wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności za niewykonaną karę ograniczenia wolności?

• Czym jest zastępcza kara pozbawienia wolności?

Polski system prawa przewiduje możliwość zamiany przez sąd orzeczonej prawomocnym wyrokiem skazującym kary ograniczenia wolności na zastępczą karę pozbawienia wolności. Dzieje się tak wówczas, gdy osoba skazana orzeczonej kary nie wykonuje. Należy mieć zatem na uwadze, że wykonanie kary ograniczenia wolności podlega kontroli sądowego kuratora zawodowego i sądu. W sytuacji uchylania się skazanego od wykonania kary, sąd wszczyna postępowanie, w wyniku którego karę wolnościową może zamienić na karę pozbawienia wolności w zakładzie karnym.

• Kara ograniczenia wolności i skutki jej niewykonania

Kara ograniczenia wolności polega na:

– wykonywaniu nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne,

– potrąceniu od 10% do 25% wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na cel społeczny wskazany przez sąd.

Obowiązek świadczenia pracy i potrącenie wynagrodzenia sąd może orzec łącznie, albo osobno.

Sąd orzekając karę ograniczenia wolności w postaci pracy na cele społeczne wskazuje w wyroku skazującym:

– okres czasu, przez jaki kara ma być wykonywana (od 1 miesiąca do 2 lat),

– godzinowy wymiar kary w stosunku miesięcznym (od 20 do 40 godzin miesięcznie).

Po uprawomocnieniu się wyroku skazującego, mocą którego orzeczona została kara ograniczenia wolności, sąd przesyła odpis wyroku sądowemu kuratorowi zawodowemu, który w terminie 7 dni od doręczenia orzeczenia wzywa skazanego, a także określa, po wysłuchaniu skazanego, rodzaj, miejsce i termin rozpoczęcia pracy.

Sądowy kurator zawodowy kieruje do sądu wniosek o zamianę kary wolnościowej na zastępczą karę pozbawienia wolności, kiedy osoba skazana:

– nie stawi się na wezwanie kuratora,

– oświadczy sądowemu kuratorowi zawodowemu, że nie wyraża zgody na podjęcie pracy,

– nie podejmie pracy w wyznaczonym terminie lub w inny sposób uchyla się od odbywania kary ograniczenia wolności lub wykonania ciążących na niej obowiązków.

Na skutek wniosku sądowego kuratora zawodowego sąd wyznacza posiedzenie, w którym ma prawo wziąć udział prokurator, sądowy kurator zawodowy, skazany oraz jego obrońca. Jeżeli sąd dojdzie do przekonania, że skazany uchyla się od odbywania kary ograniczenia wolności, zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności. W razie gdy skazany wykonał już część kary ograniczenia wolności, sąd zarządza wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności w wymiarze odpowiadającym karze ograniczenia wolności pozostałej do wykonania, przyjmując, że jeden dzień zastępczej kary pozbawienia wolności jest równoważny dwóm dniom kary ograniczenia wolności.

• Jak uniknąć zastępczej kary pozbawienia wolności orzeczonej w zamian za niewykonaną karę ograniczenia wolności?

W przypadku orzeczenia zastępczej kary pozbawia wolności skazanemu przysługuje możliwość złożenia:

– zażalenia na postanowienie w przedmiocie kary zastępczej,

– wniosku o wstrzymanie wykonania kary.

Na skutek zażalenia akta sprawy przesłane zostaną do sądu II instancji, który analizując okoliczności sprawy i zgromadzone dowody, poddaje kontroli orzeczenie sądu o zarządzeniu wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności.

Przepisy przewidują także możliwość złożenia wniosku o wstrzymanie wykonania kary. Wniosek taki skazany powinien złożyć do sądu, który wydał postanowienie o zamianie kary. Wniosek musi zawierać pisemne zobowiązanie skazanego, że podejmie się odbywania kary ograniczenia wolności i podda się rygorom z nią związanym. Sąd może w każdym czasie wstrzymać wykonanie zastępczej kary pozbawienia wolności w wypadku, gdy skazany oświadczy na piśmie, że podejmie się odbywania kary ograniczenia wolności i podda się rygorom z nią związanym; wstrzymanie następuje do czasu wykonania orzeczonej kary ograniczenia wolności.

• Co zrobić w sytuacji, gdy wykonanie kary ograniczenia wolności jest niemożliwe?

W praktyce zdarzają się przypadki, w których osoba skazana, z uwagi na sytuację życiową, czy zdrowotną nie jest w stanie wykonać kary ograniczenia wolności. W takich sytuacjach, aby uniknąć konsekwencji w postaci zamiany kary na zastępczą karę pozbawienia wolności, należy zwrócić się do sądu z wnioskiem o odroczenie wykonania, bądź udzielenie przerwy w wykonaniu kary. Wniosek taki należy uzasadnić i w miarę możliwości poprzeć załączoną dokumentacją, świadczącą o trudnej sytuacji skazanego.

Sąd może odroczyć wykonanie kary ograniczenia wolności na czas do 6 miesięcy, jeżeli natychmiastowe wykonanie kary pociągnęłoby dla skazanego lub jego rodziny zbyt ciężkie skutki.

Jeżeli stan zdrowia skazanego uniemożliwia wykonanie kary ograniczenia wolności, sąd udziela przerwy w odbywaniu kary do czasu ustania przeszkody.

Jeśli jesteś osobą skazaną lub znasz taką, która potrzebuje pomocy prawnej zapraszamy do kontaktu.