Co to jest adres IP
W uproszczeniu, jest to liczba identyfikująca konkretne łącze (interfejs) w danej sieci (Internet, ale nie tylko). Wbrew powszechnemu przeświadczeniu adres IP nie identyfikuje jednoznacznie konkretnego urządzenia (komputer, smartfon).
Co więcej, w zależności od przyjętego modelu adres IP może mieć charakter statyczny (raz przypisany użytkownikowi adres IP nie ulega zmianie) lub dynamiczny (podczas każdorazowego logowania w sieci użytkownikowi każdorazowo przypisuje się inny adres IP).
Status prawny adresu IP
Czy przeciętemu użytkownikowi sieci Internet wiedza o adresie IP jest potrzebna? Okazuje się, że tak. Aktywność w Internecie wiąże się bowiem z coraz większą odpowiedzialnością i coraz większymi niebezpieczeństwami, a możliwość ustalenia działań konkretnej osoby fizycznej w oparciu o powiązany z nią adres IP może nieść za sobą określone konsekwencje prawne.
Adres IP bywa daną osobową
Zgodnie z art.6 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych za dane osobowe uważa się wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. Są to więc wszelkie informacje pozwalające na określenie tożsamości konkretnej osoby. A zatem, w konkretnej sytuacji adres IP może być uznany za informację stanowiącą dane osobowe. Będzie tak np. w sytuacji, gdy osoba fizyczna zawrze umowę na świadczenie usług telekomunikacyjnych w postaci dostępu do sieci Internet.
Dostawca usługi powiąże adres IP z danym łączem przypisanym do podmiotu widniejącego, jako strona umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych. W takiej sytuacji użytkownikowi sieci przysługuje ochrona przewidziana w Ustawie o ochronie danych osobowych. W szczególności zastosowanie znajdzie zakaz przetwarzania danych osobowych bez wyraźnej zgody wyrażonej przez uprawnionego (czyli osobę, której dany Adres IP dotyczy).
Adres IP w postępowaniu karnym
Jeszcze większy walor praktyczny ma identyfikacja osób fizycznych poprzez adres IP w sprawach karnych. Powszechna stała się praktyka wszczynania postępowań karnych w sprawach o udostępnienie poprzez Internet treści objętych ochroną prawa autorskiego (głównie filmów i gier), w szczególności za pomocą oprogramowania typu peer-to-peer.
Jednocześnie dystrybutorzy kierują w skali masowej wezwania do zapłaty odszkodowań za naruszenie praw autorskich. Adresatami wezwań są osoby, które zawarły umowę na świadczenie dostępu do sieci Internet, niezależnie od tego, czy faktycznie udostępniały treści objęte ochroną, czy nie. W takich sprawach niezbędne do przypisania odpowiedzialności jest ustalenie w sposób niebudzący wątpliwości, czy określona osoba rzeczywiście dopuściła się czynu zabronionego.
Ustalenie adresu IP i odnalezienie powiązanego z nim użytkownika sieci powinno być początkiem, a nie końcem czynności wyjaśniających w sprawie. Okoliczności sprawy mogą być bowiem bardziej złożone, np. jeden wspólny adres IP może dzielić większa ilość urządzeń, dostęp do niezabezpieczonej sieci Wi-Fi dającej dostęp do Internetu może mieć każde urządzenie znajdujące się w jej zasięgu. W takich sytuacjach samo przypisanie adresu IP do określonej osoby fizycznej (jako strony umowy zawartej z przedsiębiorcą telekomunikacyjnym) nie może być uznawane za okoliczność wystarczającą do ustalenia jej odpowiedzialności.