Skąd się bierze podział na autorskie prawa osobiste i majątkowe?
Polski system prawa autorskiego usankcjonowany został ustawą z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Akt ten jest podstawowym źródłem praw autorskich i to właśnie z niego wynika fundamentalny podział na prawa osobiste i majątkowe.
Czym są autorskie prawa osobiste
Zgodnie z ustawową definicją autorskie prawa osobiste chronią nieograniczoną w czasie i niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem. Wśród poszczególnych praw wymienionych w definicji ustawowej na pierwszy plan wysuwa się zdecydowanie prawo do autorstwa utworu oraz oznaczenia go swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo. W dalszej kolejności ochrona osobistych praw autorskich ma służyć nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania. Autorowi przysługuje również prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności oraz nadzoru nad sposobem korzystania z utworu. Podkreślenia wymaga, że powyższe wyliczenie ma charakter przykładowy i wśród innych uprawnień wymienia się m.in. prawo wycofania utworu z obiegu, prawo dostępu do utworu, czy też możność sprzeciwiania się zniszczeniu dzieła.
Autorskie prawa osobiste służą więc przede wszystkim ochronie więzi utworu z jego twórcą (autorem). Powstają z chwilą ustalenia utworu (nawet nieukończonego) i następnie trwają w sposób nie ograniczony w czasie. Nierozerwalność z osobą twórcy wyraża się tym, że nie można ich zbyć, ani się zrzec.
Czym są autorskie prawa majątkowe
Autorskie prawa majątkowe wyrażają się przede wszystkim przysługującym twórcy wyłącznym prawem do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu. Przy czym przez „pole eksploatacji” rozumieć należy sposób, w jaki utwór może być wykorzystany, np. druk, zapis magnetyczny lub cyfrowy.
W odróżnieniu od praw osobistych autorskie prawa majątkowe przedstawiają określoną wartość ekonomiczną, są zbywalne oraz podlegają dziedziczeniu. Mogą być przedmiotem zbycia lub umownie udostępnione do korzystania (licencja). Ich ochrona prawna jest jednak ograniczona w czasie i co do zasady trwa 70 lat.
Pomoc prawna w ochronie praw autorskich
Lata praktyki zaowocowały udziałem w wielu sprawach (w tym sądowych) dotyczących sporów o naruszenie praw autorskich – przede wszystkim majątkowych. Częstokroć skomplikowana materia prawna, jak i złożoność danej sprawy nie przeszkodziły nam jednak skutecznie udzielić pomocy oraz rozwiązać problem – co zawsze jest dla nas celem nadrzędnym.