Alimenty to specyficzny rodzaj świadczenia. Kojarzy nam się przede wszystkim z płaceniem dzieciom wyznaczonej kwoty. Trzeba jednak podkreślić, że obowiązek alimentacyjny nie wygasa wraz z osiągnięciem przez potomka pełnoletniości. O tym, kiedy ustaje obowiązek alimentacyjny względem dorosłego dziecka, piszemy w poniższym artykule.
Obowiązek alimentacyjny polega na dostarczaniu środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków wychowania członkom rodziny. To obciążenie dla krewnych w linii prostej, czyli zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki) oraz wstępnych (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie). W przypadku braku najbliższej rodziny, obowiązek alimentacyjny przejmuje rodzeństwo (zarówno rodzone, jak i przyrodnie).
W myśl art. 133 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. Poza powyższym wypadkiem uprawniony do świadczeń alimentacyjnych jest tylko ten, kto znajduje się w niedostatku. § 3 tego artykułu wskazuje jednak, że rodzice mogą uchylić się od świadczeń alimentacyjnych względem dziecka pełnoletniego, jeżeli są one połączone z nadmiernym dla nich uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania się.
Obowiązek alimentacyjny rodziców nie jest więc w żaden sposób ograniczony przez konkretne ramy czasowe. Co ważne, samo osiągnięcie przez dziecko pełnoletniości także nie jest powodem do jego ustania. Ponadto, ukończenie szkoły przez potomka także nie zwalnia rodziców z obowiązku alimentacyjnego. Tak też wskazał Sąd Najwyższy: „Obowiązek alimentacyjny rodziców wobec dziecka nie jest także ograniczony przez żaden sztywny termin, nie ustaje także wraz z osiągnięciem przez dziecko określonego stopnia podstawowego lub średniego wykształcenia. Rodzice mają bowiem obowiązek troszczenia się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka, i w związku z tym zapewnienia mu wykształcenia stosownie do jego możliwości i uzdolnień” (Wyrok SN z dnia 14 listopada 1997 r., sygn. III CKN 217/97).
Rodzice dorosłego dziecka mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego, wówczas gdy dorosłe dzieci nie starają się usamodzielnić, ani nie wykazują żadnych chęci do samodzielnego utrzymywania się. Co więcej, rodzice nie muszą płacić alimentów, gdy udowodnią, że sami ponoszą nadmierny uszczerbek finansowy, utrzymując dziecko. Taka sytuacja uzasadnia złożenie w sądzie pozwu o uchylenie obowiązku alimentacyjnego.