Sporządzenie testamentu to najlepszy sposób na to, by w przejrzysty i nie budzący wątpliwości sposób zadecydować o tym, jak dziedziczony będzie spadek po testatorze. Niestety, nadal nie jest to rozwiązanie cieszące się dużą popularnością, co sprawia, że sprawy spadkowe toczące się w polskich sądach potrafią trwać nawet przez lata. Warto jednak pamiętać, że napisanie ważnego testamentu nie jest niczym trudnym – poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje na temat tego, jak sporządzić testament, by był ważny.
Czym jest testament?
Najogólniej rzecz biorąc testament to dokument sporządzony za życia spadkodawcy (testatora), zawierający informacje co do tego, w jaki sposób rozrządza on własnym majątkiem na wypadek swej śmierci. Co bardzo istotne testament może dotyczyć rozrządzenia majątkiem wyłącznie jednego spadkodawcy i może zostać przez niego w dowolnej chwili odwołany lub zmodyfikowany w dowolnym zakresie, przy czym konieczne jest do tego posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych.
Kiedy testament będzie nieważny?
Ważność testamentu uzależniona jest od spełnienia określonych warunków przewidzianych przez polskie prawo spadkowe (czyli odnośne regulacje znajdujące się w Kodeksie cywilnym). Testament będzie nieważny, jeżeli:
- testator w chwili sporządzania testamentu był w stanie uniemożliwiającym swobodne albo świadome podjęcie decyzji i wyrażenie woli,
został sporządzony pod wpływem groźby (nie ma znaczenia, czy groźba była uzasadniona i poważna – wystarczy, że wywołała w testatorze poczucie zagrożenia i sprawiła, iż treść testamentu jest w wyniku tego niezgodna z realną wolą spadkodawcy), - został sporządzony pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby testator nie działał pod wpływem tego błędu i nie sporządziłby testamentu o tej treści,
- nie został sporządzony osobiście,
- został sporządzony wspólnie.
Ponadto należy pamiętać, że możliwe jest sporządzenie testamentu w różnych formach, tak więc nieważność testamentu będzie również uzależniona od spełnienia wymagań stawianych przed konkretnym typem testamentu.
Kiedy testament będzie prawnie wiążący?
Istotną cechą każdego testamentu jest fakt, że zapisy znajdujące się w nim stają się wiążące dopiero w chwili śmierci spadkodawcy – dopóki testator żyje, zachowuje pełnię praw do majątku, którym rozrządza w testamencie. Jeżeli spadkodawca sporządził kilka różnych testamentów, to po jego śmierci zawsze wiążący prawnie jest dokument z najpóźniejszą datą sporządzenia, o ile jego ważność nie zostanie podważona.
Testament jako akt notarialny
Sporządzenie testamentu u notariusza jest powszechnie uznawane za najbezpieczniejszą formę rozrządzania własnym majątkiem. Wynika to przede wszystkim z faktu, iż notariusze są postrzegani jako osoby posiadające wiedzę pozwalającą doradzić jak napisać testament, by ten nie mógł zostać podważony oraz by spełniał wszystkie stawiane przed tym dokumentem wymogi.
Czy testament można unieważnić?
Unieważnienie testamentu jest możliwe, jednak w zależności od formy sporządzenia testamentu może okazać się to łatwiejsze lub trudniejsze. Zdecydowanie najłatwiej jest wykazać błędy formalne popełnione podczas sporządzania testamentu – np. brak daty lub własnoręcznego podpisu w przypadku testamentu holograficznego lub brak spełnienia wszystkich wymogów w przypadku testamentu allograficznego. Z racji swej specyfiki najtrudniejszy do unieważnienia jest testament notarialny, choć nie jest to zupełnie niemożliwe.